Gvozdec' (Gwoździec)
Kategorie:
Karpaty, lokacja na prawie wołoskim, miejscowość istniejąca, osadnictwo górskie, współczesna Ukraina, XVI wiek
Nazewnictwo
W 1553 r. osada nazywała sie Gozdziecz, w 1589 r. występuje już jako Gwozdziecz (Makarski, 1999, 88).
Ludność — skład etniczny
Język
Ukraiński
Lokacja (data lokacji i prawo, na którym miejscowość została założona)
[GJ] W 1553 r. królowa Bona zezwoliła Ostafio Daskowiczowi swojemu poddanemu ze wsi Strzyłki na lokację nowej wsi. Za 50 florenów sprzedała mu tam sołectwo, wraz z trzema łanami gruntu, prawem do budowy młyna, daninami pobieranymi od chłopów "obyczajem innych kniaziów" (Inwentarz 1568, 369v; NBL, 2837/III, 21). W 1563 r. król Zygmunt August zezwolił na przekazanie tego kniaziostwa przez Ostasza Daskowicza krajnika strzeleckiego na rzecz jego syna Wasyla. Po jego śmierci kniaziostwo ma powrócic w ręce króla (Inwentarz 1568, 370). W 1565 r. znajdowało sie tam 19 wymierzonych łanów czyli dworzyszcz, których 25 użytkowników korzystało jeszcze z okresu wolnizny (LWR II, 85). [GJ]
Źródła do dziejów miejscowości
Львівська наукова бібліотека Львівського національного університету імені Івана Франка, відділ рукописних, стародрукованих та рідкісних книг імені Ф. М. Максименка, Архів Старосамбірської економії, спр. 555/ІІІ, Księga dekretyw sądu krajniczego krainy Gwozdeckiej. 1758 - 1771, арк. 40.
Historia miejscowości
[MW] W XVIII w. miejscowość już znana, jako centrum krainy, istniajcy na tych zasadach chyba wcześniej. W literaturze przedniotu jest odnotowana nawet przysięga krajnika Gwozdzieckiej krainy: "Ja [...], przywięgam [...], że kiedy mnie postawią na ten urząd krainy gwozdzieckiej, będę sumiennie wszystko wykonywać, sprawiedliwie sądzić sprawy, pozwalać stronom na apelację do zamku. nigdy nie mścić się, nie nadużywać stanowiska, nie być stronniczym, nie czynić ulg bogatym i nie uciskać biednych. Wykonywać wszystkie zamkowe rozporządzenia i uniwersały- Rozdzielać i prawidłowo zapisywać w księgę każdej wsi wszystkie powinności, słuchać prawnych rad szanowanych starszych ludzi, sumiennie sądzić i decyzje oraz kary zapisywać do protokołu. Kary za winy dawać do kasy i nie wykorzystywać dla siebie. Gromadę oraz innych ludzi, którzy żyją w tej krainie, nie uciskać" (Гошко, 1999: 49; Шандра Р., 2012: 34, 46). Między 1758 - 1771 rr. odbyła się sprawa sądowa niejakiego Klimowicia, żona którego uczyniła cudzołóstwo z niejakim Kriweckim. Inicjowała sprawę hromada, ponieważ czyny niemoralne wśród mieszkańców wsi były zakazane. Klimkowić został ukarany na opłatę 6 grzywien oraz personalnego pobicia żony - 30 ciosów palicą. Cały ten proces, zwłaszcza inicjatywa oraz udział w niej całej hromady, świadczy o ciągłości tradycje wołoskiego sądownictwa (Шандра Р., 2013: 114) [MW]
Dziedzictwo kulturowe (materialne i niematerialne)
Organizacje, instytucje, związki wyznaniowe
Dokumentacja fotograficzna i filmowa