Starzawa
Kategorie:
lokacja na prawie wołoskim, Wołosi, współczesna Ukraina, XIV wiek, XV wiek
Nazewnictwo
Старява
Ludność — skład etniczny
Ukraińcy, Wołosi
Język
Ukraiński
Lokacja (data lokacji i prawo, na którym miejscowość została założona)
"Nie ulega wątpliwości XIV-wieczna metryka osadnictwa wołoskiego nad rzeką Stwiarż. W 1374 r. Władysław Opolski adał braciom Herbortowi i Frydruszowi dziewięć miejscowości w wołości przemyskiej, zwłaszcza Starzawa, wraz z prawem do ich przeniesienia ad ius Theutonicale, vel Polonicale seu Valachale. Trzy z nich w następnym stuleciu miały niewątpliwie wołoski charakter, zaś kilka przesłanek sugeruje, że powstały wkrótce po wystawieniu tego dokumentu. (...) W tym czasie wołoski model osadniczy musiał być rozprzestrzeniony, skoro kniaziowie mieli posługiwać się prawem wołoskim tak jak aliis advocatis, qui eiusmodi advocacias tenent in districtu Premisliensi i pobierać od ludności wsi trzecią cześć z danin sicut in aliis villis iure Valachico (...). Prawo wołoskie na wsi pojawie się w źródłach późniejszych (...),[ jednak] do końca XV w. osada ta miała jednolity, wołoski charakter prawny. (...) Z lat 1471 - 1513 pochodzą liczne wzmianki o miejscowych kniaziach (Jawor, 2000: 107-108). Naprykład, "w świetle pochodzącego z 1532 r. rejestru, wzmiankującego kniaziostwa w dobrach szlacheckich na terenie powiatu przemyskiego liczyły one 1-2 dworzyszcza we wsi królewskiej Starzawie" (Jawor, 2000: 133). Na początku XVI w. poniważ wyczerpały się możliwości osadnicze w okolicach Smolnicy, o czym świadczy "zapiska z 1513 r., dotycząca ziemi Przemyskiej, niedługo przed tą datą Fiodor ze wsi Brzegi nabył od starosty przemyskiego prawo do lokowania w lesie zwanym Świniacz kniaziostwa. Jednak kniaziowie z okolicznych wsi królewskich, (...) [zwłaszcza Starzawy], nie dopuścili do tego twierdząc, że w lesie tym oni i ich ludzie mieli pastwiska i barcie. Charakterystyczne, że Fiodor zrezygnował z lokacji, domagając się jedynie zwrotu zapłaconych za zezwolenie lokacyjne pieniędzy" (Jawor, 2000: 166).
Źródła do dziejów miejscowości
ZDM, 4, № 1022
AGZ, t. 17, № 635, № 2691, № 2748, № 3318, № 3341, № 3345.
AGAD, ASK LVI, P-1/I, k. 15
AGAD, MK 23, k. 273
ЦДІАЛ, ф. 13 Перемишльський гродський суд, оп. 1, спр. 4, к. 413-414, 553-555.
Historia miejscowości
Dziedzictwo kulturowe (materialne i niematerialne)
Organizacje, instytucje, związki wyznaniowe
Dokumentacja fotograficzna i filmowa