Tustanowice
Kategorie:
Bojkowie, Karpaty, lokacja na prawie wołoskim, miejscowość historyczna (nieistniejąca), pasterstwo, współczesna Ukraina, XIV wiek, XV wiek, XVI wiek
Nazewnictwo
[GJ] W 1930 r. osada Tustanowice została włączona do Borysławia. [GJ} Урич, Тустань, Tustanowce
Ludność — skład etniczny
Ukraińcy, Wołosi (?)
Język
Ukraiński
Lokacja (data lokacji i prawo, na którym miejscowość została założona)
Większość osad lokuje się w pobliżu granicy strefy górskiej (na obrzeżach Bieszczadów i w Górach Sanocko-Turczańskich) oraz wyraźnie zaakcentowanego w terenie rozleglego obniżenia - Kotliny Naddniestrzańskiej, niekiedy wkraczając na jej teren. W ten sposób uzyskano możliwość eksploatacji doliny Dniestru. W Tustanowicach, osadzie o dobrze udokumentowanej w ciągu XV lub początkach XVI stulecia charakterze wołoskim, właściciele herbu Sas pojawili się już w latach 80-ch XIV wieku. [GJ] W 1387 r. królowa Jadwiga nadała te wies wraz z monasterem Borysław Jurkowi i Ananiaszowi Dobrosławiczom-protoplastom rodzin Tustanowskich, Kłodnickich, Borysławskich, Ktopiwnickich ht. Sas (Czajkowski, 1999, 151).[GJ] W 1478 r. wspomniano o funkcjonowaniu prawa wołoskiego przy okazji sporu związanego z wychodem ze wsi chłopa. Zapisano również jako poręczenie długu trzy dworzyszcza w Tustanowicach, dwa na prawie wołoskim i jedno na ruskim. Według później, pochodzącej z 1526 r. informacji, za wypas owiec w lasach starostwa drohobyckiego zapłacili chłopi z na pewno wołoskich Tustanowic (Jawor, 2000: 105, 107)
Źródła do dziejów miejscowości
AGAD, ASK LVI, D-1/I, k. 59.
Historia miejscowości
Tustań, jako miejsce obrony w Karpatach oraz poborów celnych, wiadome z XIV w., odnotowane, zwłaszcza w Kronice Janka z Czarnkowa, a później Janem Długoszem (Dlugossii 1975: lib. 9, s. 270), przy opisaniu wyprawy króla polskiego Kazimierza III na Lwów: "W dzień Narodzenia św. Jana Chrzciciela prowadzi wojsko zebrane ze wszystkich ziem na Ruś i zdobywa zagarnia pod swoje panowanie, szczególnie, że niektórzy dobrowolnie się poddawali – zamki i miasta zarówno w Przemyślu, jak Haliczu, Łucku, Włodzimierzu, Sanoku, Lubaczowie, Trembowli i Tustaniu i pozostałe warownie. O rozbudowaniu zamku w Tustaniu przez króla Kazimierza wspomina Kronika katedralna krakowska: Tak tedy król ten ponad wszystkich monarchów polskich dzielnie rządził rzeczą pospolitą, albowiem jak drugi Salomon podniósł do wielkości dzieła swoje – murował miasta, zamki, [...] a mianowicie: [...] zamki Lubaczów, Trembowlę, Halicz, Tustań [...] na ozdobę narodowi, na schronienie i opiekę Królestwa Polskiego" (Joannis de Czarnkow 1872: t. 2, s. 622). Wojenna załoga ciągle zamieszkująca w wybudowanych na skałach wyrowniach, bronica przełęcz od wrogich najazdów. Od lat 70-ch XX w. bardzo dobrze zbadana przez lwowskiego historyka i archeologa Mychajła Rożka (Рожко 1996). Wtedy też zamek stał się centrum administracyjnym oraz osłoną Solnego Gościńca. Przy zamku istniało duże podgrodzie, o czym świadczy istnienie w pobliżu miejscowości Pidhorodcy. Do XVI w. zamek oraz okolicy zostali opuszczony
Dziedzictwo kulturowe (materialne i niematerialne)
Organizacje, instytucje, związki wyznaniowe
Dokumentacja fotograficzna i filmowa