Karta miejscowości osadnictwa wołoskiego

Turka


Kategorie: Bojkowie, Karpaty, lokacja na prawie wołoskim, Wołosi, współczesna Ukraina, XV wiek

Nazewnictwo


Турка, Турка над Стрийом, Turka, Turka nad Stryjem

Ludność — skład etniczny


[GJ] W. Pulnarowicz (1939, 4) traktowal protoplastów rodziny Tureckich hr. Sas jako Siedmiogrodzian, chociaż nie umotywowal tego poglądu. Pewną wskazówką sugerującą poprawność tego rozumowania jest jedna z części wsi Turka przy gościńcu samborskim, nosząca nazwę Waradyn (obecnie to miasto Oradea w Siedmiogrodzie). Na związek Tureckich z tą miejscowością wskazuje też miejsce wystawienia dla nich w 1444 r. dokumentu przez podążającego na wojnę z Turcja Władysława III Warneńczyka. I znowu był to Waradyn (ZDM 3, 692). 

Język


Ukraiński

Lokacja (data lokacji i prawo, na którym miejscowość została założona)


Wieś została założona ok. 1280 - 1320 r., kiedy książę ruski Lew Daniłowicz ciągle pustoszył tereny za Karpatami (wschodnie komitaty Królewstwa Węgierskiego). Pewnie w tym czasie na miejscu późniejszej osady zostały wybudowane warownie, istnienie których potwierdzają badania archeologiczne z roku 1991. W 1431 r. Vanczo Wołoch wraz z synami: Chodkiem, Iwankiem i Zankiem za zasługi wojenne otrzymali od króla Władysława Jagiełły Turkę już jako istniejącą osadę, chociaż nie wiadomo na jakim prawie w tym okresie funkcjonowała (ZDM 7, 2680). Stali sie ono protoplastami posługujących się herbem Sas rodzin Tureckich, Ilnickich i Jaworskich (Wyrostek, 1932, 32).Syn Vanczy Wołoch (lub Walachusz) Zanko w 1444 r. otrzymał w nadaniu Władysława III Warneńczyka rozległe pustki zwane Ternowe Pole, w zamian za co miał obowiązek uczestniczenia w wyprawie zbrojnej z dwoma łucznikami (ZDM 3, nr 692; AGZ XVIII, nr 94). W końcu XV w. Tureccy posiadali Turkę, Jasienicę i Jaworów. Podział majątku dokonany w 1494 r. dał początek wspomnianym wyżej rodzinom (ZNO, 1251/II, 1). Władająca Turką szlachta wołoskiego pochodzenia wprowadziła też swoje obyczaje prawne-prawo wołoskie i gopodarkę typu pastersko-rolniczego. W 1511 r. zapłacono podatek, w sumie od 8 łanów i 400 owiec (AGAD, ASK, I, 20, 360), tak samo w 1515 (ŻD XVIII/1, 141). Podobnie jak w przypadku innch Sasów również Tureccy zaczęli dzielić swoje majetności. W 1589 r. w Turce było juz 5 drobnych działów (ŻD XVIII/1, 28). [GJ]

Źródła do dziejów miejscowości



Historia miejscowości


 

Dziedzictwo kulturowe (materialne i niematerialne)


Cerkiew w Turce wzmiankowana w 1507 r. (Budzyński, 1990, 150). [GJ]

Organizacje, instytucje, związki wyznaniowe


Dokumentacja fotograficzna i filmowa