Karta miejscowości osadnictwa wołoskiego

Bania Kotowska


Kategorie: Bojkowie, lokacja na prawie wołoskim, miejscowość historyczna (nieistniejąca), osadnictwo górskie, warzenie soli, współczesna Ukraina, XV wiek

Nazewnictwo


[GJ] W XV-XVIII osada występuje jako Kotów lub Kotowa. W 1565 r. określana jako Zuppa Kothowska, od przełomu XVIII i XIX w. Bania Kotowska. Obecnie wieś stanowi część miasta Borysławia (Makarski, 1999, 30). [GJ] 

Ludność — skład etniczny


Ukraińcy, Wołosi

Język


Ukraiński

Lokacja (data lokacji i prawo, na którym miejscowość została założona)


Ta osada położona w starostwie samborskim pojawiła się w źrodłach w 1495 r., w inwentarzu starostwa samborskiego. Zamieszkiwali w niej kmiecie osadzeni na dworzyszczach i półdworzyszczach, uiszczający typowe dla prawa wołoskiego daniny w baranach, serach, popręgach, barankach (AGAD, ASK, 56, S-1/I, 25). Na przełomie XV i XVI w. wieś nie była zbyt ludna, skoro uiszczono wówczas podatek zaledwie od 4 łanów (ŹD XVIII/1, 140). Zapewne z tej przyczyny w 1519 r. krol Zygmunt Stary wydał dla szlachcica Popiela (hr. Sas) przywilej zezwalający na lokowanie na surowym korzeniu wśród lasów Kotowa: ad hominum vocationem. Osada miała sie rządzić prawem wołoskim, zaś Popiel uzyskał w niej dziedziczne sołectwo zwane kniaziostwem, obejmujące jedno dworzyszcze, prawo do budowy młyna, 1/3 część danin królewskich w owcach i świniach, kolędy w kołaczach, 2 dni pańszczyzny świadczonej przez mieszkańców w roku. W zamian za to nadanie Popiel i jego następcy w czasie wyprawy wojennej mieli służyć na dobrym koniu, z łukiem i strzałami. Osadnicy otrzymali wynoszącą 15 lat wolniznę oraz prawo wypasu stad w okolicznych lasach królewskich. Po upływie wolnizny mieli uiszczac czynsze i daniny tak, jak to czynili mieszkańcy innych osad na prawie wołoskim (AGAD, MK 34, 95v-96). Opis wydatków żupy solnej w Kotowie zawarto w lustracji z 1565 r. (261-262)

"Swoistym bilansem osiągnięć śreniowiecznego osadnictwa wołoskiego w dobrach królewskich starostwa samborskiego jest lustracja sporządzona w 1495 r.", wspominające się wieś wołoską Bania Kotowska lub Kotów (Jawor, 2000: 102). 

Źródła do dziejów miejscowości


Rejestr poborowy ziemi przemyskiej z 1651 roku, wyd. Z. Budzyński i K. Przyboś, w: Polska południowo-wschodnia w epoce nowożytnej. Źródła dziejowe, Rzeszów, 1997, t.1, cz. 2.

AGAD, ASK LVI, S-1/I: k. 22.

Historia miejscowości


Dziedzictwo kulturowe (materialne i niematerialne)


Organizacje, instytucje, związki wyznaniowe


Dokumentacja fotograficzna i filmowa