Vovče (Wołcze)
Kategorie:
lokacja na prawie wołoskim, miejscowość istniejąca, osadnictwo górskie, współczesna Ukraina, XV wiek
Nazewnictwo
Вовче
Ludność — skład etniczny
Język
Ukraiński
Lokacja (data lokacji i prawo, na którym miejscowość została założona)
"Swoistym bilansem osiągnięć śreniowiecznego osadnictwa wołoskiego w dobrach królewskich starostwa samborskiego jest lustracja sporządzona w 1495 r.," wspominająca wieś wołoską Wołcze. W 1510 r. uiszczono z niej podatek od 1/2 łanu i 300 owec, zaś rok później od jednego łanu i 300 owiec (AGAD, ASK I, 20, 150 i 357v; Jawor, 2000: 102). Natomiast w 1519 r. Król Zygmunt I nadał w tej osadzie dziedziczne sołectwo (kniaziostwo) jej dotychczasowemu sołtysowi Heliaszowi, w celu ułatwienia jej rozwoju. Zapewne do dotychczasowego uposażenia sołectwa dodano jedno dworzyszcze, kmieci zobowiązano do robocizn na rzecz Heliasza, zagwarantowano mu udział w daninach uiszczanych na rzecz władcy (Materiali 1905, nr 73). W 1563 r. kniaziowie uzyskali prawo budowy młyna (NBL, 2837/III, 100). W 1565 r. w miejscowości Wołcze znajdowało się 36 łanów, które użytkowało 93 kmieci, oraz 6 nowoosiadłych. Kmiecie z każdego półłanka płacili 49 gr czynszu, sołtys ze swojego dworzyszcza dawał 2 floreny i 19 gr. Czynsze uiszczał też karczmarz i pop. Zarówno kmieci jak i sołtysa obowiązywaly specjalne opłaty, płacone dwa razy w roku przy okazji zborów (LWR II, 80). Prawo wołoskie na wsi przetrwało do połowy XVII w., kiedy został odnotowany przypadek sądu nad niejaką Marusią, która narodziła dziecko, ale nie chcieła powiedzieć mieszkańcom osady imię ojca. Miejscowy krajnik powinien był zająć się tą sprawą (Гошко Ю. Звичаєве право населення Українських Карпат та Прикарпаття XIV - XIX ст., Львів, 1999, с. 190; Шандра Р. Здійснення судами волоського права судочинства у кримінальних справах (ХІІІ - XVIII ст.), in: Вісник Львівського університету, Серія юридична, 2009, вип. 48, с. 79). Też z tego okresu wiadomo o innej sprawie niekiego Wasylia ze wsi Wołcze, który oskarżał swego sąsiada za uszkodzenie mienia. Ponieważ nie okazało się żadnych świadków przypadku obu osób skierowano do sądu inkwizycyjnego (Шандра Р. Докази і доказування в західноукраїнських судах волоського права (XIV - XVIII ст.), in: Вісник Львівського університету, Серія юридична, 2014, вип. 59, с. 153). Na tej wsi w 1662 r. miejscowy knez pożyczył 650 złotych, jako kaucję części swego knezatu, między innym budynek, ziemię oraz nieruchomość (Шандра Р. Правове регулювання цивільних правовідносин у селях волоського права Галичини (XIV - XVIII ст.), in: Вісник Львівського університету, Серія юридична, 2011, вип. 54, с. 110).
Źródła do dziejów miejscowości
AGAD, tzw. ML, dz. IX, B, sygn. 9, k. 115
Відділ рукописних, стародрукованих та рідкісних книг імені Ф. П. Максименка Львівської наукової бібліотеки Львівського національного університету імені Івана Франка, Архів Старосамбірської економії, спр. 514/ІІІ, арк. 32
Відділ рукописних, стародрукованих та рідкісних книг імені Ф. П. Максименка Львівської наукової бібліотеки Львівського національного університету імені Івана Франка, Архів Старосамбірської економії, спр. 514/ІІІ : Winy poddanych wsi ekonomii Samborskiey 1658 - 1665, акр. 244.
Historia miejscowości
Dziedzictwo kulturowe (materialne i niematerialne)
Dwaj popi w osadzie Wołcze wzmiankowani w 1495 r. (AGAD, ASK 56, S-1/I, 19v-20). W 1558 r. dwaj popi Jacko i Sienko uzyskali od króla powiekszenie swojego dotychczasowego nadziału zemi (jedno dworzyszcze) o połowę kolejnego (NBL, 2837/III, 101).
Organizacje, instytucje, związki wyznaniowe
Dokumentacja fotograficzna i filmowa