Czerchawa (Čerchava)
Kategorie:
lokacja na prawie wołoskim, miejscowość istniejąca, osadnictwo górskie, Wołosi, współczesna Ukraina, XIV wiek, XV wiek
Nazewnictwo
Черхава
Ludność — skład etniczny
Ukraińcy, Wołosi
Język
Ukraiński
Lokacja (data lokacji i prawo, na którym miejscowość została założona)
Osada w starostwie samborskim uiawniła swoje istnienie w źródłach w 1414 r., kiedy to w jej posiadanie weszli bracia Iwan i Klemens, synowie Dzurdzia Stupnickiego (zapewne identycznego z Dziurdziem wojewodą wołoskim) (ZDM VI, 1784; Makarski, 1999, 62). Nie wiadomo kiedy do tej osady przybyli Wołosi. W 1492 r. wspomniano o prawie wołoskim w Czerchawie (AGZ XVIII, nr 2242), pojawiła sie też ta miejscowość w lustracji sporządzonej w 1495 r. Wyliczono wtedy osady prawa wołoskiego w starostwie samborskim oraz scharakteryzowano powinności ich mieszkańców (AGAD, ASK, 56, S-1/I, 4). Na przełomie XV i XVI w. osada ta musiala zostać wyludniona, skoro w 1519 r.król Zygmunt Stary zezwolił swemu słudze Fiedkowi Malkowiczowi na ponowną lokację wsi wołoskiej Czerchawy. Osadnicy otrzymali nietypowy, bo wynoszący 13 lat okres wolnizny, po upływie którego mieli uiszczać powinności zgodnie z obyczajem wołoskim. Jako rekompensatę za poniesione przy tej okazji trudy Fiedko i jego następcy otrzymali sołectwo zwane kniaziostwem, w skład którego wchodziło jedno dworzyszcze, prawo do budowy młyna, daniny od ludności, m. in placki na Wielkanoc i Boże Narodzenie, 1/3 część z danin królewskich, tak jak to czynili inni kniaziowie. W zamian powinni płacić 60 gr tytułem stacji oraz służyć zbrojnie w pospolitym ruszeniu, jesli takie zostało by ogłoszone dla ziem ruskich (AGAD, MK 30, 300v-301; Materiali 1905, nr 74). W 1532 r. z tej osady zapłacono podatek od 1 1/2 dworzyszcza, młyna, popa, sołtysa uposażonego w jedno dworzyszcze (AGAD, ASK, I, 17, 66). W 1565 r. we wsi zamieszkiwało 50 kmieci osadzonych na 14 łanach. Z każdego dworzyszcza (sic!) płacili czynsz w wysokości 64 gr. Odkupywali też robocizny. W Czerchawie zamieszkiwało również 5 zagrodników. Czynsz placił kniaź z dworzyszcza użytkowanego ponad to, które otrzymał w przywileju (LWR II, 106).
Źródła do dziejów miejscowości
Historia miejscowości
Dziedzictwo kulturowe (materialne i niematerialne)
Popostwo w Czerchawie notowane jest od 1507 r. (Budzyński, 1990, 142). W 1565 r. istniało tutaj dwóch popów (LWR II, 106). Drugie popostwo powstało na mocy dokumentu starosty Jana Mieleckiego z 1559 r. Jego powołanie tłumaczono zbyt dużym zaludnieniem osady i związanym z tym brakiem możliwości odpowiedniej opieki duszpasterskiej. Pop Ichnat otrzymal wtedy opiekę nad połową ludności Czerchawy, druga połowa pozostała przy starszym kościele (Inwentarz 1568, 431v).
Organizacje, instytucje, związki wyznaniowe
Dokumentacja fotograficzna i filmowa