Miejscowość po raz pierwszy wzmiankowana została w 1339 roku i występuje pod nazwą Sentpal (Števík, 2006: 58). Nazwa osady utworzona jest od wyrazów szent (po węgiersku ‘święty’) oraz Pál (po węgiersku ‘Paweł’). Święty Paweł jest duchowym patronem miejscowości. W dalszych przekazach pisemnych nazwa wsi występuje w postaci Pawlan (1529), Paulyan (1598), Pavlan (1700) (Števík, 2006: 58; MOL, KM, CP, E 158; Hradszky, 1903-04: 268). Na mapach pierwszego mapowania wojskowego z lat 1763-1787 osada wymieniona została jako Pawlány (http://mapire.eu/en/), por. łac. Pavlan, węg. Pavlan, słow. Pawlany (LURHLP, 1773: 223). W rejestrze Jana Lipszky´ego z roku 1808 występuje po węgiersku w postaci Pavlyán, po słowacku Pawlany (Lipszky, 1808: 211). W słowniku geograficznym Węgier z 1851 roku miejscowość zapisana jest jako Pavlián (Fényes, 1851: 213), zaś w SGKP, t. 7, 1886: 903 Pawljan albo Pawlan. W ostatnich latach istnienia Austro-Węgier występuje pod nazwą Pavlyán (1888-1895) oraz Szepesszentpál (1898-1913, Szepes – po węgiersku ‘Spisz’). Po powstaniu Czechosłowacji oficjalnie nazywała się Pavľany (1920) (Majtán, 1998: 221).

Pierwotne osadnictwo wsi nosiło prawdopodobnie charakter słowacki. Osada była zasiedlona przez Rusinów w XVI w. Według przekazów z XVIII w. miejscowi Rusini wyznania greckokatolickiego latynizowali się (Šoltés, 2009: 63). W słowniku geograficznym Węgier z 1851 roku miejscowość zapisana jest jako słowacka (tót falu) (Fényes, 1851: 213). Według pierwszego spisu powszechnego Czechosłowacji z 1919 r. we wsi mieszkało 251 Słowaków i 4 innych (SMS, 1920: 83). Ostatni spis powszechny Słowacji z 2011 r. podaje w Pawlanach 83% Słowaków (48) (http://census2011.statistics.sk/tabulky.html).

Pierwsi mieszkańcy wsi używali prawdopodobnie języka słowackiego. Od XVI w. w miejscowości rozmawiało się także  po rusińsku. Według Lexicon universorum regni Hungariae locorum populosorum (odpowiedź na pytanie Quae principaliter in singulis lingva vigeat?) z 1773 r. w miejscowości był używany przede wszystkim język słowacki. Według spisu powszechnego Węgier z 1880 r. dla 262 mieszkańców językiem ojczystym był język słowacki (Majo, 2012: 61). Ostatni spis powszechny Słowacji z 2011 r. odnotowuje we wsi 83% mieszkańców, dla których język słowacki jest językiem ojczystym (http://census2011.statistics.sk/tabulky.html).

Wieś była założona na majątku Kapituly Spiskiej w XIII w. Pierwsza wzmianka o miejscowości w postaci Sentpal pochodzi z 1339  r. (Števík, 2006: 58). Według wykazu podatków z lat 1526 – 1529 osada była spalona (Števík, 2006: 129). Pawlany zasiedlili Rusini prawdopodobnie w XVI w. Według wykazu z 1755 mieszkańcy Pawlan hodowali 244 owce i kozy. Inwentarz folwarku w Pawlanach z 1755 r. zawiera informacje o liczbie owiec oraz narzędziach owczarskich (MOL, UetC, 149:32).

(A juhászat leltára: juhok és bárányok – felszerelés sajtkészítéshez)

In Allodiatura Paulyanensi

Ahenum pro opilione (baca) ad Tugurium (salasz) deserviens                                                   1

Palus Ferens pro extructuo Tugurio necessarius                                                                        1

Pro Mulgendis ovis Gellyetae seu Scaffia Lignea                                                                        4

Vasa pro Confectione Casei                                                                                                        1

Scaffia                                                                                                                                          2

Oves Mulgibiles                                                                                                                          75

Capre                                                                                                                                         10

Oves anni                                                                                                                                   45

Agnelli unius Anni                                                                                                                       11

Agni Castrati                                                                                                                               10

Agni senes                                                                                                                                    3

Hirci                                                                                                                                              4

Oves steriles                                                                                                                                 3

Oves et Agnelli hujus Anni                                                                                                          69

In Summa Oves                                                                                                                        230

Osada rozwinęła się na Spiszu, w Górach Lewockich, 10 km na północny wschód od Lewoczy. Położona jest na wysokości 803 m n.p.m. (VSOS 2, 1977: 375). Jej początki sięgają XIII w. Powstała na terenach, które należały do Kapituły Spiskiej (SPS II, 1968: 455). W pierwszym trzydziestoleciu XVI w. (przed 1529 r.) osada, w tym czasie zapisana jako Pawlan, należała do okręgu pierwszego sędziego służebnego (Processus Johannis de Jekelffalwa) komitatu spiskiego (Števík, 2008: 117). W dwudziestych latach wieku XVI oznaczona była jako wieś spalona (combusta). Wołosi osiedli w niej w XVI w. Według przekazów z 1598 r. w Pawlanach, majątku prepozytury spiskiej (Spiska Kapituła), stało 14 domów (MOL, KM, CP, E 158). W tym czasie były małą wsią na Spiszu. W 1787 r. liczyły 37 domów i 253 mieszkańców, w 1828 r. 50 domów i 371 mieszkańców. Na przełomie XVIII i XIX w. należały do powiatu górskiego komitatu spiskiego – Processus Montanus (ŠA-L, SŽ, i. č. 3856). Mieszkańcy przez stulecia zajmowali się przede wszystkim rolnictwem (VSOS 2, 1977: 375).

Murowany kościół był we wsi wybudowany prawdopodobnie w XIV w. Duchowym patronem Pawlan stał się św. Paweł. Na przełomie XVII i XVIII w. duchowymi patronami wsi byłi św. Piotr i św. Paweł.

Wizytacja kanoniczna z 1700 r.: Pavlan cum Ecclesia Sanctorum Petri et Pauli Apostoli (Hradszky, 1903-1904: 145).