Miejscowość po raz pierwszy
wzmiankowana została w 1570 roku i występuje pod nazwą Lipmanowa (Števík, 2011: 122). Nazwa
osady utworzona jest od wyrazu Litman
(nazwa osobowa niemieckiego pochodzenia). W dalszych przekazach pisemnych nazwa
wsi występuje w postaci Litmanowa (1627), Villa
Litmanowa (1664), Wieś
Litmanowa, Villa Litmanova (1764)
(Wierzbicki, 2011: 257-264; Małecki, 1962: 180; Falniowska-Gradowska – Leśniak,
2005: 721; Števík, 2012: 50). Na mapach
pierwszego mapowania wojskowego z lat 1763-1787 osada wymieniona została jako Litmanowa (http://mapire.eu/en/). W rejestrze Jana
Lipszky´ego z roku 1808 występuje po słowacku w postaci Litmanowá, oraz po węgiersku Litmanó
(Lipszky, 1808: 384). W słowniku geograficznym
Węgier z 1851 roku miejscowość zapisana jest jako Littmanova (Fényes, 1851: 34), zaś w
SGKP, t. 5, 1884: 328 jako Litmanowa,
także Littmanowa. W ostatnich latach istnienia Austro-Węgier występuje pod
nazwą Littmanova (1898-1902) oraz Hársád (1907-1913). Po powstaniu
Czechosłowacji oficjalnie nazywała się Litmanová
(1920) (Majtán, 1998: 168).
Pierwotne
osadnictwo wsi nosiło charakter słowacki lub niemiecki. Osada była odnowiona
przez Rusinów w XVI w. (Števík, 2011: 122). W słowniku geograficznym Węgier z 1851 roku miejscowość zapisana
jest jako rusińska (orosz
falu) (Fényes, 1851: 134). Według pierwszego spisu powszechnego Czechosłowacji z 1919
r. we wsi mieszkało 807 Rusinów, 1
Słowak i 4 innych (SMS, 1920: 84). Ostatni spis powszechny Słowacji z 2011
r. podaje w Litmanowej 82% Słowaków (527) i 13% Rusinów (84) (http://census2011.statistics.sk/tabulky.html).
Pierwsi
mieszkańcy wsi używali prawdopodobnie języka słowackiego lub niemieckiego. Od
XVI w. w miejscowości rozmawiało się po rusińsku. Według spisu powszechnego
Węgier z 1880 r. dla 754
mieszkańców językiem ojczystym był język rusiński, dla 21 takim językiem był
niemiecki i dla 18 słowacki (Majo, 2012: 64). Ostatni spis powszechny Słowacji z
2011 r. odnotowuje we wsi 51% mieszkańców, dla których język słowacki jest
językiem ojczystym i 42%, którzy podają język rusiński jako swój język ojczysty
(http://census2011.statistics.sk/tabulky.html).
Wieś
była założona na prawie niemieckim w roku 1359. Wówczas Ludwik Wielki nadał
panom Wacławowi i Tomaszowi, synom Pawła z Petrowenca (Thomas et Wenchezlausa, filii Pauli de
Peturmezey) kawałek lasu z lubowelskiego majątku zamkowego na założenie
nowej wsi z 30 łanami według prawa niemieckiego. U schyłku średniowiecza wieś opustoszała
(Števík, 2012: 88). Odnowiona była w roku
1570. Przywilej lokacyjny wsi na prawie wołoskim
wystawił starosta spiski Mikołaj Maciejowski. Starosta polecił wówczas Piotrowi Wisłowskiemu (jako zasadźcy)
osadzenie 9 kmieci na opustoszałym polu Lipmanowa i udzielił im
12-letniej wolnizny, po upływie której mieli opłacać daniny i odprawiać służby
na rzecz zamku lubowelskiego zgodnie z prawem wołoskim
(Kurtyka, 2003: 513). W lustracjach z
lat 1616 i 1627 wspomniana jako wieś wołoska (Wierzbicki, 2012: 259-260).
O prawie wołoskim, którym rządziła się Litmanowa, świadczą następujące
powinności, odnotowane w lustracji z 1664 r.: ...powinni dawać od każdego sta 5 owiec i koc 1. Item od każdego
sałaszu po 2 sery. Dają także baranka... (Gradowka-Falniowska – Leśniak,
2005: 722).
Osada rozwinęła się na Spiszu, w Górach Lubowelskich,
Informacje o istnieniu kościoła w średniowieczu nie są
znane. Drewniana cerkiew była wybudowana około 1570 r., murowana cerkiew św.
Michała archanioła w 1778 r.
Schematismus z 1898 r.: Par. anno 1570
erecta. Eccl. Mur. ad S. Michaelem
Archangel. ... 1778 erecta et benedicta, a. 1895 nova Iconostasi provisa et
interne restaurata (Schematismus, 1898: 178).