Karta miejscowości osadnictwa wołoskiego

Karczma Kremná (zanikła średniowieczna karczma na terenie miejcowości Kremná)


Kategorie: współczesna Słowacja

Nazewnictwo


Karczma po raz pierwszy wzmiankowana została w 1343 roku i występuje pod nazwą taberna (po łacinie ‘karczma’) (Števík, 2007: 61; Števík, 2011: 117). W dalszych przekazach pisemnych nazwa karczmy występuje w postaci taberna (1551), Tawerna Krempak (1553), Taberna Krempak (1564), tawerna (1616), karczma (1627), karczma (1664) (Wierzbicki, 2011: 257-264; Małecki, 1962: 187; Falniowska-Gradowska – Leśniak, 2005: 724; Števík, 2007: 61). Nazwa karczmy utworzona jest od wyrazów krumm (po niemiecku ‘krzywy’) oraz Bach (po niemiecku ‘strumień’, ‘potok’). Potok Crompach poświadczony jest w 1343 roku (Števík, 2007: 61; Števík, 2011: 117).

Ludność — skład etniczny


Osadnictwo karczmy od połowy XVI w. nosiło charakter rusiński (Kurtyka, 2003: 512).

Język


Od połowy XVI w. mieszkańcy karczmy używali języka rusińskiego.

Lokacja (data lokacji i prawo, na którym miejscowość została założona)


Pierwsza wzmianka o karczmie (taberna) pochodzi z 1343 r. (Števík, 2011: 17). Karczmę Krempak przejęli Wołosi. 5. III 1551 r. król Zygmunt August na prośby starosty Piotra Kmity nadał Waśkowi Wołochowi przywilej na karczmę dziedziczną Krempak przy gościńcu w lesie królewskim Krempak pod górą o tej samej nazwie, wraz z zapisem na karczmie sumy 100 florenów, prawem poboru myta oraz z obowiązkiem odnowienia i utrzymywania drogi prowadzącej koło karczmy pod górą i przez tę górę (Kurtyka, 2003: 513). Lustracja z 1564 r. o karczmie pisze: Jest karczma na Krempaku śrzód lasa posadzona na gościńcu. Nie dawa czynsza staradawna więcy, tylko talerów 3 do zamku, per gr 30 faciunt fl. 3/10. Item dawa też dań baranią od owiec, jako insza Wołosza. Przywilej na poprawienie drogi i na myto. Pokazal przywilej na tę karczmę...(Małecki, 1962: 187).

Źródła do dziejów miejscowości


Historia miejscowości


Karczma powstała na Spiszu, w Górach Lubowelskich, 5 km na północ od Starej Lubowli. Położona była na wysokości 780 m n.p.m. Jej początki sięgają XIV w. (Števík, 2007: 61; Števík, 2011: 117). Powstała na gruntach należących do Starej Lubowli. Wołosi osiedli w niej w XVI w. Pierwsza wzmianka o obecności Wołochów (Rusinów) zachowała się z 1551 r. (Kurtyka, 2003: 513). W XV-XVII w. karczma leżała na terenie starostwa spiskiego. Ostatnie wzmianki o karczmie pochodzą z XVII wieku (Wierzbicki, 2011: 260; Gradowska-Falniowska – Leśniak, 2005: 724).

Dziedzictwo kulturowe (materialne i niematerialne)


Organizacje, instytucje, związki wyznaniowe


Dokumentacja fotograficzna i filmowa