Gr. Συρράκο lub Σιράκο / Syrrako lub Sirako
__________________________
Syrrako (gr. Συρράκο), w latach 1940-2002 Sirako (gr. Σιράκο). Nazewnictwo miejscowości na podstawie materiałów źródłowych i literatury (nazwy alfabetycznie w alfabecie łacińskim i alfabecie greckim):
Seracou [Papahagi 1905, 147].
Siraku (Săraku) [Αυστριακός Χάρτης 1914]
Syrako (Serraku) [Boué 1854, I 58; Hahn 1854 I, 32].
Seraku [Picot 1875, 36; Ζώτος 1878, 48].
Συράκιον (Syrakion) [dok. nr 7/8/1919 Φ.Ε.Κ. 184/1919, Αρχεία Δρακάκη - Κούνδουρου 1939, 463].
Σιράκο (Sirako) [Κρυστάλλης 1891, 145-146; Λεξικό Σταματελάτου 2001, 690].
Σιράκον (Sirakon) [Χάρτης Κοντογόνη 1912; Λεξικόν Οικισμών 1974, 315].
Συρράκο (Syrrako) [Χάρτης Χρυσοχόου 1909].
Συρράκο lub Σεράκου lub Σαράκου (Syrrako/Serakou/Sarakou) [Κουκούδης, 82].
Συρράκον (Syrrakon) [Σχινάς 1897, 96; Απαρίθμησις 1913; Λεξικόν Συνοικισμών 1923, 107].
Συρράκου (Syrrakou) [Αραβαντινός 1905, 49; Πατριαρχείο 1906, μστ΄].
Aromański (obecnie tylko starsze pokolenie)
Grecki
-
dokładna data założenia nie jest znana, przyjmuje się, że był to XV wiek (w niektórych źródłach nawet wiek XI)
- XV wiek – osadnictwo aromańskie w wiosce Syrrako
- XVII-XVIII wieki – zwiększenie osadnictwa aromańskiego w wiosce. Ludność aromańska uciekała do Syrrako przed prześladowaniem ze strony Osmanów, ze względu na położenie wioski w wysokich i niedostępnych górach (1200 m.np.m.)
- w XIX Syrrako było bardzo bogatą miejscowością i liczyło kilkaset domów. Aromanie dzielili się tu na 2 warstwy: wyższa, zajmująca się kupiectwem, ochroną karawan przewożących towary, szyciem ubrań i mundurów dla wojska (w tym dla armii Napoleona i Turków) oraz niższa, trudniąca się pasterstwem i wyrobem produktów z mlecznych (sery, masło), które transportowane były w karawanach i sprzedawane na targach Grecji i innych regionów Europy, m.in. we Włoszech, Francji, Rosji (Moskwa), Ukrainie (Odessa), Rumunii (Bukareszt), Serbii (Belgrad), Konstantynopolu i Egipcie. Liczyło ponad 700 domów i około 3500 mieszkańców.
- miejscowość została częściowo zniszczona przez wojska otomańskie w dniu 10 lipca 1821 roku, z powodu udziału mieszkańców w rewolucji. Większość mieszkańców uciekła wówczas w góry i powróciła do wioski w 1825 roku. Do 1870 roku większość domów została odbudowana.
- obecnie przez cały rok mieszka tu około 10 Aromanów. Większość rodzin aromańskich wyjechała w II połowie XX wieku do innych miast Grecji (Ioanniny, Prevezy, Arty) oraz za granicę.
_________________________________________
Dane o liczbie mieszkańców:
Druga połowa XIX wieku: 4000 osób, 800 gospodarstw [Ζώτος 1878, 48]; 3000 osób (Arumuni) [Weigand 1895, 316], 550 rodzin i 400 gospodarstw [Σχινάς 1897, 96]. Wedle relacji Wace’a – Thompsona, w XIX wieku liczba gospodarstw we wsi oscylowała wokół 500 [Wace - Thompson 1914, 208]. Duża część rodzin utrzymywała z sezonowego wypasu zwierząt [Σχινάς 1897, 96].
XX wiek: 8000 osób (Wołosi) [Papahagi 1905, 147]; 310 rodzin kucowołoskich [Αραβαντινός 1905, 49]; 360 rodzin grecko-wołoskich [Πατριαρχείο 1906, μστ΄]; 2620 osób [Απαρίθμησις 1913]; 215 osób [Λεξικόν Συνοικισμών 1923, 107], 11 osób [Λεξικόν Οικισμών 1974, 315], 141 [Λεξικό Σταματελάτου 2001, 690].
1. Cerkiew św. Mikołaja, wybudowana w XVIII wieku
2. Cerkiew Panagii – XIX wiek
3. Cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej – XVIII wiek
4. Cerkiew św. Jerzego – XVIII wiek
5. W wiosce zachowała się tradycyjna zabudowa. Domy wybudowane zostały w podobnym stylu z grubego, dużego kamienia. Wioska ma zwartą zabudowę, z wąskimi kamiennymi ulicami, ciągnącymi się wzdłuż domów i kończącymi małymi placami/parkingami na obrzeżach. W miejscowości ze względu na bardzo wąskie, kamienne i strome uliczki, nie ma ruchu samochodowego, pojazdy muszą zostawione przez wioska na specjalnie wyznaczonych parkingach.
- Muzeum im. Kostas Krystallisa (1868–1894), greckiego poety żyjącego w XIX wieku, urodzonego w Syrrako, w rodzinie aromańskiego kupca. Zwane też Muzeum Sztuki Ludowej. W muzeum znajdują się eksponaty związane z kulturą wioski oraz biblioteka.
- Muzeum Folkloru K. Avdikosa, znajdujące się w starym domu z 1880 roku.