Kniazie (Lubycza)
Kategorie:
lokacja na prawie wołoskim, Wołosi
Nazewnictwo
W 1422 r. osada określona jako Lubicz (ZDM 2: nr 353). Do połowy XVII w. funkcjonowała pod nazwą Lubycza, później nazywano ją Lubycza - Kniazie. Na przełomie XVIII/XIX na obszarach objętych lokacją istniały cztery Lubycze: L. Królewska (miasto), L. Wieś, L. Kniazie i Hutka Lubycka, w XIX w. L. Wieś była też nazywana L. Kameralną. Obecnie występuje tylko Lubycza Królewska jako siedziba gminy i sąsiednie Kniazie, gdzie znajdowało się pierwotne jądro osadnicze (Jawor, 2011: 227)
Ludność — skład etniczny
Język
Lokacja (data lokacji i prawo, na którym miejscowość została założona)
Do 1422 r. bracia Myczko (Miczko) i Jakub Wołosi byli właścicielami tej osady. Na mocy dokumentu księcia Siemowita IV Starszego pozbawiono ich praw własności do Lubyczy, a za dopłatą uzyskali oni dziedziczne kniaziostwo (ducatus) w tej wsi. Interpretacja tego wydarzenia nie jest jasna (ZDM 2: nr 353; Janeczek, 1991: 146; Jawor, 2000: 93-94).Kniaziowie lubyccy pełnili nad miejscową ludnością władzę administracyjną i sądowniczą, ich jedyną powinnością był obowiązek służby wojskowej u boku starosty, wzmiankowany w 1422 i 1508 r., następnie powtarzany w dokumentach królewskich aż do XVIII w. ( ZDM 2: nr 353; AGAD, ASK I, 36: k. 52; NBL, Czołowski, sygn. 2225: 164). W skład pierwotnego, materialnego uposażenia kniaziostwa wchodził młyn Teniatyszcze, bliżej nieokreślone pola, łąki i dąbrowy ( ZDM 2: nr 353), Jego obszar z czasem uległ znacznemu, bezprawnemu rozszerzeniu, co doprowadziło do ciągnących się przez trzy stulecia konfliktów kniaziów lubyckich z miejscowymi starostami. Problem ten został szczegółowo omówiony przez G. Jawora (2011) w oddzielnym artykule.
Źródła do dziejów miejscowości
ZDM 2: nr 353; AGAD, ASK I, 36; NBL, Czołowski, sygn. 2225.
Historia miejscowości
Historia miejscowości w kontekście funkcjonowania prawa wołoskiego i jego przemian, a zwłaszcza walki rozrodzonych kniaziów lubyckich ( w pierwszej połowie XIX w. egzystowało 186 wywodzących się od nich rodzin, posiadających status wolnych chłopów (libertynów) została szczegółowo omówiona przez G. Jawora (2011) w oddzielnym artykule.
Dziedzictwo kulturowe (materialne i niematerialne)
Istnienie cerkwi w Lubyczy jest potwierdzone źródłowo począwszy od 1507 r. (Gil, 1999: 230). Potomkowie wołoskich kniaziów z czasem nie potrafili wytłumaczyć przyczyn swojego uprzywilejowania prawnego. Według legendy sięgającej co najmniej XIX wieku, przekazanej przez A. Luniva (1929: 93): w Lubyczy opowiadano, że przodkowie jej mieszkańców uratowali niegdyś jakiegoś księcia bełskiego, kryjąc go przed pościgiem tatarskim. Odwdzięczając się za pomoc, zwolnił ich na wieki od wszelkich powinności, nadał ziemię i godność kniaziów.
Organizacje, instytucje, związki wyznaniowe
Dokumentacja fotograficzna i filmowa