w roku 1773 - 1786 - Zdyar, 1786 - Zar, Dzar,  Morgenröthe, 1808 - Schjar, Žjár,  1863-1902 Zdjár, 1907-1913 Zár, 1920-1947, 1960 - Zdiar.                   

słow. Ždiar

pl.  Zdziar, Ździar, Żdżar, Żar

węg.  Zár

niem. Morgenröthe

Słowacy, Wołosi, Czesi, Polacy

słowacki

Wieś powstała w wyniku kolonizacji wołoskiej w XV wieku. 

Badania terenowe, Ewa Kocój, styczeń 2016

Jan Grzegorzewski, Na Spiszu - studya i teksty folklorystyczne, Lwów 1919

Badania terenowe Justyna Cząstka, 2005 rok 

Z. Kollárová a kolektiv, Dejiny Ždiaru a Tatranskej Javoriny 1590-2000, rok wydania 2000.

Mieszkańcy  Ždiaru zajmowali się w przeszłości pasterstwem i wypalaniem drewna. Obecnie wieś ma charakter turystyczny, ale kilku gospodarzy zajmuje się jeszcze pasterstwem. Od kwietnia do maja każdego roku owce i bydło są wypasane jako jedno niewielkie połączone stado w okolicach Strednicy. Mieszkańcy wioski mają świadomość pochodzenia od Wołochów - opowiadają o rozbójnikach wołoskich, którzy mieli zamieszkiwać okoliczne lasy w średniowieczu.

Muzyka:

Śpiew: istnieje wewnątrz kulturowy podział pieśni na dziewczenskie (wykonywane tylko przez panny) i parobskie (wykonywane przez nieżonatych mężczyzn) oraz pozostałe wykonywane przez stare kobiety i mężczyzn (najczęściej zyczeniowe i społeczenskie o różnej tematyce nieobrzędowej). Jedynie vykladania - lamentacje przy zmarłym mogły wykonywać wszystkie kobiety. Wyróżnia się różne obsady wokalne: solową, solowo-zespołową i zespołową. Solo śpiewano głównie nuty - pieśni krótkie o luźnym związku melodii i tekstu, posiadające prostą budowie formalną (dystychy dziesięcio lub dwunastozgłoskowe z interiekcjami „ej”, „hej”, z powtarzanymi prostymi schematami melo-rytmicznymi, oparte na skalach modalnych z lidyzmami).  Najpopularniejsza nuta – braucka. Solowo śpiewano najczęściej  przy paseniu owiec, bydła (juhaskie), przy sianokosach oraz w domu przy usypianiu dzieci (kolysanki). Zespołowo wykonywano pieśni rekruckie, svadobne (weselne), putnickie (pielgrzymkowe), nabozne (o tematyce religijnej), które śpiewano przy przędzeniu, przy wieczornych posiadach zimowych tzw. weczierkach i inne tzw. społeczenskie o tematyce miłosnej, zbójnickickiej i innej. Ta grupa ma najczęściej formę balladową, wielozwrotkową z wyczuwalną tonalnością dur-moll. Zespołowo śpiewano także przy paleniu ogni na św. Jana, przy stawianiu majów i przy kolędowaniu. W sposób solowo-zespołowy wykonywano pieśni kumoterskie (na krstiny) (Olejnik, 1994: 203-207). Znane były zabawy pasterskie - ihry pasterskie.

- Na Vianoce: kolędowały grupy z Turoniem, z gwiazdą i z betlejem tzw. Betlejemcy.

 

Tańce: kulecko (dziewczęscy taniec ze śpiewem), hajduk (męski taniec), mazur (medvedi- męski taniec), braucki tanec (Panny Młodej), polownicky, cifer, kresany (po cztery, po osiem), drobny, parovy tanec (przy cepinach), równy, kotka, góralsko polka, czardasz.

                                         

Obsada muzyki (kapeli): 3 żłóbcoki (prym i dwa sekundy) i małe basy (grał na nich w latach 60 XX wieku Józef Pitoniak ze Zdziaru). Skład utrzymał się do II wojny światowej), następnie 3 skrzypce i basy. W zespołach cygańskich – dodatkowo kontrabas i cymbały, ewentualnie bęben (buben). Inne instrumenty: heligonka, truby (z rogów wołów), harmoszka ustna, gajdy, piszczałka z kory wierzbowej (Olejnik, 1994: 208-210).

 

Wszystkie tradycje muzyczne podtrzymują dziś jedynie miejscowe zespoły regionalne. 

Zabytki:

1. Rzymskokatolicki kościół Niewiasty Pany Marii, wybudowany w 1831 roku, na miejscu starszej drewnianej budowli, wybudowanej pod koniec XVII wieku (prawd. w 1693r.) i drugiej - drewnianej świątyni postawionej w roku 1768. Obok kościoła znajduje się duży cmentarz z licznymi starymi i nowymi grobami.

2. W wiosce zachowało się kilkanaście tradycyjnych drewnianych domów wraz z zabudową gospodarczą, najstarsze datowane są na XIX w.

3. W wiosce kilka osób zajmuje się do dziś rzemiosłem, m.in. Peter Michalak, mieszkaniec Ždiaru i kierownik muzeum etnograficznego  zajmuje się szyciem i haftowaniem tradycyjnych góralskich spodni ze Ždiaru, rzemiosła tego uczył się od mistrza z Kieżmarku.

4. We wsi obchodzi się uroczyście główne święta kościelne: Boże Narodzenie, Wielkanoc oraz tradycyjne góralskie wesela (tzw. hudby). Podczas świat używa się do dziś strojów ludowych (przede wszystkim ubiera się w nie dzieci i młode pokolenie, starsi już nie).

1. Działa tu Folklorystyczny zespół muzyczny "Goral" (założony w 1949 roku).

2. Muzeum Ždiarsky Dom - muzeum etnograficzne odtwarzające typowy dom i zajęcia mieszkańców Ždiaru. Działa od 1971r., gromadząc artefakty ludowe z miejscowości. Składa się z 4 pomieszczeń - sieni, kuchni, izby białej i komory, w każdej umieszczono typowe przedmioty ludowe odtwarzające wystrój wnętrza zdziarskiej izby. Muzeum ma status instytucji prywatnej, jego właścicielem jest Peter Michalak, mieszkaniec Ždiaru, regionalista, instruktor tańca.

3. Ludowa izba - działa od maja do października, zajmuje się organizowaniem spotkań dla mieszkańców i turystów związanych z tradycyjnymi obrzędami i rytuałami odprawianymi w przeszłości w wiosce.

4. We wsi znajduje się pizzeria Rustica, w której właściciel umieścił we wnętrzu dużo ciekawych i starych zdjęć z historii miejscowości, w tym zdjęcia pasterzy.