Karta miejscowości osadnictwa wołoskiego

Krivelj


Kategorie: Arumuni, Cincarzy, Wołosi

Nazewnictwo


Krivelj (pol. Kriwel)

Ludność — skład etniczny


Wśród mieszkańców są dwie grupy: Cincarzy (Arumuni) oraz Wołosi (Wlasi). Duża wieś w przewadze wlaska, w samej części centralnej wsi jest ponad 250 domów, a z przysiółkami 780 domów.

 

Język


Najstarsi mieszkańcy znają język etniczny.

Lokacja (data lokacji i prawo, na którym miejscowość została założona)


Źródła do dziejów miejscowości


Historia miejscowości


Do dziś od XIX w. mieszka tu w centralnej części wsi rozgałęziona rodzina arumuńska (cincarska) Vanca, niegdyś bardzo bogaci kupcy, budowniczowie domów, młynów i innych urządzeń gospodarczych. Pochodzą z Maloviszta (zachodnia Macedonia) – jeden z braci został w Niszu i z nim kontakt zaginął. 

Dziedzictwo kulturowe (materialne i niematerialne)


Dziedzictwo materialne:

1. Cerkiew wybudowana w latach 1864-70.

2. Karczma prowadzona dawniej przez Cincarów – bogatszą grupę społeczną we wsi.

3. Pomnik poległym za „wiarę, jedność Serbii” w czasie wojen Bałkańskich oraz I wojny światowej.

4. Stroje tradycyjne z tradycyjnymi wzorami regionu: halka, spódnica, zapaska, używane do tej pory.

5. Piwnica  pod dawnym sklepem cincarskim.Stary młyn wybudowany w 1897 r., bardzo nowoczesny na tamte czasy.

6.  Elektrownia wodna też założona przez tą samą rodzinę arumuńską.

7. Drugi młyn wodny, dziś zrujnowany.

8. Długi parterowy dom arumuńskiej rodziny (5 okien od frontu). Piwnica użytkowa, kiedyś służąca jako magazyn kupiecki, posiadająca ogromne sklepienie. Dach z zabezpieczeniem drewnianym (deski), chroniącym przed wejściem ptaków lub myszy. W oknach były kraty jako ochrona przez zbójnikami, rabusiami. Dom w stylu arumuńskim, podobny do domów arumuńskich z Macedonii. 

9.. Tradycyjne palenisko w odnowionym domu działacza miejscowego wołoskiego.

10. Tradycyjna piwnica wołoska z zewnątrz obudowana cegłami, a od środka kamieniami.

Dziedzictwo niematerialne:

Powszechna we wsi jest pamięć przeszłości, zarówno tej militarnej (lojalność wobec państwa serbskiego), jak i gospodarczej – wspomnienia o cincarkich młynach i cincarskim sklepie, a także duma z miejscowej sztuki użytkowej.

Organizacje, instytucje, związki wyznaniowe


W miejscowości ma swój  tradycyjny dom odziedziczony po przodkach szef organizacji wołoskiej „Forum Wlacha” mieszkający na stałe w Borze.

Dokumentacja fotograficzna i filmowa