Jurgov (słow.), Szepesgyörke (węg.), Jurkau/Jörg (niem.)

Słowacy i Polacy (przewaga), Cyganie (mniejszość), Żydzi (do II wojny światowej)

Robotycki Cz., Tradycja i obyczaj w środowisku wiejskim. Studium etnologiczne wsi Jurgów na Spiszu, Wrocław-Warszawa- Kraków – Gdańsk 1980. 

Zasadźcą miejscowości był Jurko (Jurgo), który przybył tu z grupą rusińskich pasterzy z pobliskiej wsi Frankowa. Dominacja osadnictwa polskiego spowodowała asymilację ludności rusińskiej (Trajdos, 1991:151-154). Miejscowość związana z dziejami historycznymi Zamagurza spiskiego. Od 1546 – 1918 należała do Królestwa Węgierskiego, od 1920-1939 – do Polski i od 1939 - 1945 do Republiki Słowackiej. Wieś zajmująca się aktywnie hodowlą pasterską (owczarstwo), obecnie turystyką. W I połowie XIX wieku jurgowianie wypasali ok. 6000 owiec (Tatry Wysokie i zachodnia część Tatr Bielskich), a najlepszych baców i juhasów zatrudniali z Osturni (inf. badania terenowe 2003 r). W II połowie XIX wieku ograniczone zostały tereny wypasowe. W 1920 było w Jurgowie 359 owiec, a w 1930  - 162 (Robotycki 1980: 59). W okresie XVII stulecia napłynęli do wsi osadnicy z Podhala. W 1799 osiedlili się tu na stałe Cyganie (Robotycki, 1980: 52, 57). 

 Istniały tu dwa typy gospodarki pasterskiej: częściej praktykowana i starsza polaniarsko-halna tzw. wysokogórska i rozwinięte po ograniczeniu tej pierwszej tzw. szałaśnictwo rolne związane z systemem trójpolówki (Woźny, 2012: 66, 68). Obecnie prowadzony jest wypas owiec i krów (Woźny, 2012: 89). Na polanie Podokólne znajduje się kompleks 56 jurgowskich szałasów i szop przeniesionych z hal tatrzańskich po utworzeniu TPN w 1954 roku (od 1978 roku zabytki woj. Nowosądeckiego, w użyciu do lat 80. XX wieku, przeznaczenie - wypas bydła). W centrum znajduje się drewniany kościół pod wezwaniem św. Sebastiana i Matki Bożej Różańcowej zbudowany w 1650 roku. Wśród mieszkańców wsi można znaleźć typy antropologicze o cechach charakterystycznych dla  typu dynarskiego (Kaczanowski, 1965:23-32).

Ciekawsze obrzędy:

-         6 grudnia po wsi chodził św. Mikołaj (jako patron pasterzy), diabeł, śmierć oraz św. Józef lub anioł (najprawdopodobniej tradycja lokalna),

-         13 XII  św. Łucji (zabiegi magiczne),

-         Boże Narodzenie - 6 stycznia (na Trzech Króli) – poświęcenie wody (dawniej pokrapiali nią obejście domu, prawdopodobnie wpływ cerkiewnego święta Jordanu). Kolędnicy kolędują od Wigilii (grupy: Betlejemcy – grupa chłopięca odgrywająca postacie bacy i juhasów [Stacha i Fedora], Trzech Króli, pasterza i Anioła niosącego szopkę oraz Turoń lub Koza) (Masłowiec, 2012:252, 253).

-         Przywoływanie wiosny, czyli obchód wsi ze Śmiertuską - w czwartą niedzielę Wielkiego Postu, (Masłowiec, 2012: 255).

-         Na Zielone Świątki ogrywanie majów oraz tzw. Oświecanie Ducha (palenie ognisk na wzgórzach, formowanie lejków z kory, do których wkłada się żywice i słomę, chłopcy śpiewają pieśni w tym także do Ducha Świętego) (Masłowiec, 2012:263).

-         Wesele – do lat 70 XX wieku odbywało się w dwóch domach.

- W lipcu odbywa się dzien Polowaca - zabawa plenerowa z udziałem zespołów muzycznych z regionu, która nawiązuje do dawnych tradycji łowieckich.

Muzyka:

Muzyka Jurgowa zalicza się do kultury muzycznej regionu spiskiego. Widoczne są wpływy sąsiadniej rusnackiej wsi Osturnia (warianty nut do śpiewu, rytmy i melodie kołomyjkowe) i Podhala (zbójnicki, nuty do śpiewu i tańca) oraz muzyki węgierskiej i słowackiej (pieśni i tańce).

W repertuarze pieśniowym wyróżnia się pieśni obrzędowe, taneczne, ballady, nabozne (ludowa proweniencja) i przyśpiewki do tańca (12 zgłoskowy wers z interiekcją ej, hej). W repertuarze obrzędowym występuje sylabizm, skale heksachordalne, heptachordalne, rzadko pentachordy, lidyzmy (wyostrzenie interwału 4 zw.), metra parzyste, wyczuwalna pulsacja rytmiczna, przebiegi rytmiczne o asymetrycznej budowie (łączenie fraz dwutaktowych i trzytaktowych). W repertuarze pieśni pasterskich – przebiegi wolnometryczne, wersy 12 zgłoskowe z interiekcjami, skale chordalne, wołoska (IV stopień podwyższony), opadający kierunek melodyki, rytmy descendentalne, wolne tempo wykonania, zdarzają się rytmy kołomyjkowe.

W repertuarze pieśniowym tanecznym – przewaga czterowierszów o budowie heterosylabicznej, falisty typ melodyki, skale przeważnie durowe, spotykane są skale modalne i pentachordalne. Pieśni tzw. śpiywonki wykonywane są zespołowo. Solowo wykonywane były  do lat powojennych nuty pasterskie.

Tańce; ciardaś spiski, polka, mazur (niedźwiedź), ołaski, walanty (oparty na rytmice kołmyjkowej), staro baba, kółecko (na mel. walca), zbójnicki, (Dąbrowska, 2005/2006: 364, Czechowska,Wojtas, 2011).

Męskie zabawy – tzw. figle(wykonywane dawniej w czasie wypasów).

Instrumenty: fujarki z bzu lub z wierzby, piszczki (używane przy wypasie bydła jeszcze w II poł. XX wieku) (Szurmiak – Bogucka, 2012: 331-340).

Zespół Podhale –  grupa spiska z Jurgowa (działa od 1953 roku) 

Stowarzyszenie Stara Fara

Zespół szkolny Małe Podhale

Orkiestra dęta (działa od 1830 r.) 

Klub sportowy Murań