Wola Gabońska
Kategorie:
lokacja na prawie wołoskim, miejscowość historyczna (nieistniejąca), XV wiek
Nazewnictwo
W 1325 r. las Dąbrowa, w którym lokowano nową osadę, Libertas Gabanska w 1368 r. (SHGWK I: 509)
Ludność — skład etniczny
Język
Lokacja (data lokacji i prawo, na którym miejscowość została założona)
Pozostająca własnością szlachecką Wola Gabońska była lokowana w 1325 r. na prawie niemieckim (magdeburskim), na mocy zezwolenia wydanego przez Przybkę z Gabonia (Gabania) dla uczciwego Marcina (SHGWK I: 509). Lokacja zakończyła się sukcesem, skoro Wola Gabońska występuje w źródłach w ciągu całego XV w. (SHGWK I: 509,688, 689). W 1489 r. Jan dziedzic z Gabonia sprzedał swoje sołectwo w Gabońskiej Woli Uliaszowi za 3 grzywny bez wiardunku. Uliasz mógł na sołectwo wybrać sobie dwa łany: gdzie mu się lepiej zda, uzyskał prawo budowy młyna i karczmy, jatki rzeźnicze, rybackie i szewskie, 1/6 czynszów i 1/3 kar sądowych, barcie w lasach, prawo polowań na wszystkie zwierzęta. We wsi mógł osadzić 9 kmieci lub więcej, którzy będą korzystać jedynie z 4-letniej wolnizny. Na wyprawę wojenną powinien dać swojemu panu jednego złotego w złocie, dwa sery, wóz i dwa parctias (?). Po upływie wolnizny kmiecie będą płacili czynsz w wysokości jednego wiardunku, od każdych stu owiec dawać 3 jagnięta lub barany, a od każdej owcy jeden ser. Sołtysowi mają odrabiać 2 dni pańszczyzny rocznie, ale sołtys ma im w czasie pracy dać jeść i pić.Chłopi mogli polować na zwierzęta drobne (zające, popielice, tchórze), zaś jeśliby upolowali sarnę lub dzika, powinni ją zanieść panu wsi, a ten wykupi od nich 3 części zwierzęcia, a czwartą uzyska nieodpłatnie (Morawski, 1865, 301-303). W okresie wystawienia dokumentu Wola Gabońska znajdowała się w rękach co najmniej dwóch właścicieli. Jan Gaboński posiadał jedną z części wsi (SHGWK I: 689). Osadzenie w niej Wołochów nie musiało więc pociągnąć za sobą całkowitej zmiany dotychczasowego oblicza gospodarczo-prawnego i wymiany ludności w całej osadzie, a jedynie stanowić uzupełnienie jej dotychczasowego profilu o wątek pasterski,
Źródła do dziejów miejscowości
Cytowany dokument z 1489 r., znany jest z niedoskonałego streszczenia autorstwa Sz. Morawskiego (1865, 301-303) w j. polskim.
Historia miejscowości
Obecnie pod nazwą Wola istnieje jako przysiólek Gabonia, położony na południe od tej miejscowości.
Dziedzictwo kulturowe (materialne i niematerialne)
W dokumencie z 1489 r. zezwolono na budowę cerkwi i sprowadzenie do niej bajtka. Nie będzie on świadczył żadnych powinności na rzecz pana wsi, za wyjątkiem danin na Boże Narodzenie i Wielkanoc (Morawski, 1865: 302-303)
Organizacje, instytucje, związki wyznaniowe
Dokumentacja fotograficzna i filmowa