Bogusza
Kategorie:
lokacja na prawie wołoskim, tereny wypasowe, XV wiek
Nazewnictwo
Ludność — skład etniczny
Język
Lokacja (data lokacji i prawo, na którym miejscowość została założona)
Położona w starostwie grybowskim Bugusza pojawiła się w źródłach w 1460 r. Istniała znacznie wcześniej, skoro wówczas podkomorzy krakowski Mikołaj Pieniążek z Witowic poświadczył, że królowa Zofia Holszańska przywróciła do tenuty grybowskiej Boguszę i sąsiednią Bielczarową, które od dawna do niej należały (SHGWK I: 94). W tym samym dokumencie mieszkańców obu wsi zatwierdzono w prawach do wypasu bydła i ścinania drzew w lasach Bieszczady i Jaworze, przynależnych do Piwnicznej. Jest to cenna informacja, sugerująca prowadzenie przez nich wypasu typu transhumancyjnego, skoro Piwniczna i okolice odlegle są od wspomnianych wsi o 20-30 km. Nadania wsi na prawie wołoskim wraz z odległymi pastwiskami górskimi były częstą praktyką w końcu XIV i początkach XV w.(Jawor, 2000: 44-49). Gdyby ten domysł był słuszny, wówczas omówiony niżej dokument królewski z 1545 r,, zatwierdzający wydany rok wcześniej przywilej na sołectwo (kniaziostwo), byłby jedynie zwieńczeniem trwającego od poprzedniego stulecia procesu narastania obecności wołoskiej w Boguszy.
W 1544 r. Stanisław Pieniążek z Witowic tenutariusz klucza grybowskiego sprzedał za 30 grzywien sołectwo w Boguszy opatrznemu Iwanowi Radzowi. Składało się ono z jednego łanu ziemi, z którego Radz już korzystał, dodatkowych obszarów, prawa do budowy młyna z foluszem i stępami, karczmy, browaru, wolnego nawsia, prawa wypasu zwierząt w lasach i czynienia barci, prawa połowu ryb, 1/6 z czynszów i danin chłopów, 1/3 kar sądowych. Miał on sądzić według prawa wołoskiego. Zwolniono go od obowiązku udziału w wyprawie zbrojnej, lecz na każde żądanie powinien stawiać się w Grybowie.
Chłopi nie mający stad, corocznie mieli płacić 12 gr czynszu i dawać popręg. Osadnicy mający stada od każdej setki mieli dawać 3 barany lub owce i dwa sery wołoskie, a także dwudziestego wieprza. Ponadto uiszczali m. in. kuchenne po 1 gr oraz wojenne po 6 gr. Mieli odrabiać sołtysowi 3 dni pańszczyzny rocznie, chodzić z pocztą 2 razy w roku. Brak w dokumencie wzmianek o wolniźnie sugeruje, że w tym przypadku chodziło jedynie o reformę ustroju prawno-gospodarczego osady (Stadnicki, 1848: 83-85).
Źródła do dziejów miejscowości
Historia miejscowości
Dziedzictwo kulturowe (materialne i niematerialne)
Organizacje, instytucje, związki wyznaniowe
Dokumentacja fotograficzna i filmowa