Uście Gorlickie
Kategorie:
lokacja na prawie wołoskim, XVI wiek
Nazewnictwo
Osada początkowo była zapisywana jako Uście, w okresie nowożytnym również jako Ujście Wołoskie lub Ujście Ruskie (Kuraś,1968: 90).
Ludność — skład etniczny
Po akcji "Wisła" Polacy, obecnie mieszkają trzy rodziny łemkowskie. W miejscowej podstawówce i gimnazjum można uczyć się języka łemkowskiego. RG
Język
Polski, łemkowski (ponoć zanika).
Lokacja (data lokacji i prawo, na którym miejscowość została założona)
Według S. Kurasia (1968: 90) lokacja tej położonej w dobrach rodziny Gładyszów wsi mogła nastąpić w drugiej połowie XIV w., chociaż pierwsza o niej wzmianka źródłowa sięga 1413 r. Nie wiadomo też kiedy na teren Uścia przybyli Wołosi. Jak wynika z wydanego w 1512 r. przez Jakuba i Stanisława Gładyszów dokumentu lokacyjnego dla szlachetnego Juszkowicza, krajnika (w dobrach Gładyszów), w rzeczywistości było to potwierdzenie wcześniejszego aktu, wydanego przez Stanisława Gładysza-ojca braci, dla Grzegorza-poprzednika Juszkowicza. Istnieją przesłanki sugerujące, iż nastąpiło to w 1504 r. Na mocy tego znanego tylko z XVIII w. kopii spisanej w języku polskim przywileju, krajnik dostał jako uposażenie sołectwa (kniaziostwa) kilka łanów rozrzuconych na rozległym obszarze, sadzawkę, młyn z foluszem, stępami i traczem, uzyskał też prawo lokowania rzemieślników oraz zagrodników na nawsiu. Miał wolny wypas owiec w lasach i prawo do polowania na wszystkie zwierzęta. W zamian na wyprawę wojenną powinien dawać 2 grzywny lub tyle samo wartego konia, który po wyprawie powinien mu być zwrócony. Miał sądzić wieśniaków: prawami i zwyczajem wołoskim.
Kmiecie nie posiadający owiec mieli płacić po 1/4 grzywny od bydła rogatego, pozostali dawać dwudzieszczyznę od owiec, dziesięcinę od świń, ćwiartkę miodu od barci w lasach. Ponadto winni uiszczać wojenne po 6 gr, oraz odrabiać na rzecz krajnika 2 dni pańszczyzny w roku. Panu oddadzą 1/4 upolowanej zwierzyny (Pieradzka, 1939: 98-99).
Źródła do dziejów miejscowości
Historia miejscowości
Dziedzictwo kulturowe (materialne i niematerialne)
W przywileju z 1512 r. wspomniano, iż pop ma obowiązek uiszczać na rzecz pana 1/4 grzywny czynszu rocznie oraz 6 gr. wojennego (Pieradzka, 1939: 98-99). We wsi znajduje się greckokatolicka cerkiew parafialna pw. św. Paraskewi z 1786 r. z polichromią z 1938 r. Ciekawostką są przedstawienia w ikonostasie z końca XVIII w. wygnania Adama i Ewy oraz proroków.
Krzyże przydrożne z inskrypcjami cyrylicznymi lub do cyrylicy nawiązującymi.
Organizacje, instytucje, związki wyznaniowe
Obok parafii greckokatolickiej jest też rzymskokatolicka pw. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy oraz Sala Królestwa Świadków Jehowy.
Dokumentacja fotograficzna i filmowa