Karta miejscowości osadnictwa wołoskiego

Cisowa


Kategorie: lokacja na prawie wołoskim, miejscowość historyczna (nieistniejąca), XV wiek

Nazewnictwo


Osada od swoich początków do XIX wieku zapisywana przemiennie jako Cisowa i Tisowa (Makarski, 1999: 60).

Ludność — skład etniczny



Język



Lokacja (data lokacji i prawo, na którym miejscowość została założona)


W 1508 r. Zygmunt Stary zatwierdził opatrznym Hawryle i Iwaszkowi (lub Onaszkowi), kniaziom z Brylińców, wydane przez poprzednich władców przywileje dla wsi Brylińce i Cisowa, utracone w czasie najazdu tatarskiego. Jak wynika z treści tego dokumentu, Cisowa powstała na gruntach starszej od niej wsi Brylińców: Tissowa in hereditate eiusdem Brilince locata. W każdej z tych wsi utworzono kniaziostwa na prawie wołoskim, uposażone w 2 łany, młyn, karczmę 1/3 danin składanych przez chłopów od owiec i świń, 1/3 wojennego i 1/3 kar sądowych. W omawianym dokumencie niekonsekwentnie używa się raz określenia sugerującego, że było to jedno kniaziostwo, uposażone w ziemie w dwóch osadach, w innym miejscu z kolei, że były to odrębne kniaziostwa. W zamian kniaziowie mieli co roku dostarczać do grodu przemyskiego 12 baranów a na wyprawę wojenną stawać konno (AGAD, MK 23: 265-266). W tym samym roku kniaź Hawryło sprzedał swojemu bratu Onaszkowi za 30 grz. połowę kniaziostwa w Cisowej za 30 grzywien, wraz ze wszystkimi prawami od dawna do niego przynależnymi (CPAHUL, F. 13, op. 1, spr. 4: 136). W 1537 r. król potwierdził swój przywilej z 1508 r. na prośby Steczka, Onaszka i Hawryły kniaziów z Cisowej i Brylińców (BPAN, 2831/1: 45). Była to duża miejscowość. W 1532 r. zapłacono z niej ratę poboru od 18 dworzyszcz, młyna, popa i sołtysa (kniazia) (AGAD, ASK, I, 17: 34). W 1565 r. w Cisowej zamieszkiwało 40 chłopów na półdworzyszczach. Jeszcze wówczas zaszła kontrowersja, czy obie wsie miały osobne kniaziostwa, czy należy traktować je jako wspólne (LWR II: 63-64).

Wołoszczuk: jako rodzaj opłat podatkowych ze wsi wołoskich w Cisowej są wzmiankowane w XVI-wiecznych opisach królewszczyzn "stacje lub poczty", służące dla organizacji oraz przeprowadzenia zborów wieskich lub sądów (Шандра Р. Правове врегулювання: 75).

Źródła do dziejów miejscowości


AGAD, MK 23: 265-266; CPAHUL, F. 13, op. 1, spr. 4: 136; (AGAD, ASK, I, 17: 34; LWR II: 63-64.

[MW] MRPS, 4, № 307, ЦДІАЛ,  Biblioteka PAN w Krakowie, sygn. 2831/1, s. 45 
 Жерела, т. 2 : 126 [MW]

Historia miejscowości


Osada przestała istnieć po drugiej wojnie światowej, na skutek wysiedlenia ludności do ZSRR.

Dziedzictwo kulturowe (materialne i niematerialne)


Pop wzmiankowany od 1510 r. (Budzyński, 1990: 142).

Organizacje, instytucje, związki wyznaniowe



Dokumentacja fotograficzna i filmowa