Karta miejscowości osadnictwa wołoskiego

Bircza


Kategorie: lokacja na prawie wołoskim, XV wiek

Nazewnictwo


W 1418 r. zapisana jako Bircza (AGZ VII: 30), według J. Czajkowskiego (1995: 78) to obecna Bircza Stara. Obok niej powstało miasto, które początkowo nazywało się Nowy Bród (w 1464 r. oppidum Novibrod), w 1465 r.: Bircza alias Nowobrod, i tak je określano  do połowy XVII w. Później miasto nazywano Birczą a starszą od niej wieś Birczą Starą (Makarski, 1999: 36). Nazwa Bircza może być pochodzenia węgierskiego, oznaczająca w tym języku owcę (Czajkowski, 1995: 78).

Ludność — skład etniczny


Język


Lokacja (data lokacji i prawo, na którym miejscowość została założona)


W 1418 r. występują Iwaszko i Łukasz jako dziedzice Birczy (Starej) (AGZ VII: 30), później znalazła się w rękach Humnickich - rodziny przybyłej z Węgier. Swój wołoski charakter prawny osada ta ujawniła w 1446 r., kiedy to Maksym kniaź z Birczy został oskarżony o napad na drodze publicznej i zabór mienia (AGZ XI: 2304; Włodek, 1981: 3). W 1515 r. zapłacono z Birczy wsi pobór od 7 1/4 łanu i popa (ŹD 18: 131).

Źródła do dziejów miejscowości


AGZ VII: 30; ŹD 18: 131. 

Historia miejscowości


Dziedzictwo kulturowe (materialne i niematerialne)


Pop w Birczy Starej wzmiankowany w 1507 r. (Budzyński, 1990; 140).

Organizacje, instytucje, związki wyznaniowe


Dokumentacja fotograficzna i filmowa