Sl. Kožany

1773 Kozsany, Koszany, Kozany,

1786, 1873–1882, 1907–1913 Kozsány,

1808 Kozány, Kozsány, Kozany, Kožany,

1863, 1888–1902 Kozsán,

1920– Kožany

Pl. Kożany

Hist. Łemkowie, Węgrzy, Słowacy, Rusini

Obecnie wieś zamieszkiwana jest przez Łemków, Słowaków i Rusinów. Przeważają wyznawcy rzymsko-katoliccy i greko-katoliccy.

Wieś położona obecnie na słowackiej części Łemkowszczyzny, w regionie Preszowa, około 15 km. od Bardiejowa. Po raz pierwszy wzmiankowana prawdopodobnie w 1427r.

1.      1. Grecko-katolicka cerkiew p.w. Spotkania Pana z Symeonem (sl. Stretnutia Pána so Simeonom), ufundowana w 1760r. Brak informacji o osobie fundatora. Wybudowana na kamiennej podmurówce, z jodłowego i świerkowego drzewa, bez użycia gwoździ. Wejście do cerkwi - od strony zachodniej.

·         Cerkiew ma budowę trójdzielną, trzyczęściową i trójwieżową. Konstrukcja – zrębowa. Należy do tzw. cerkwie łemkowskich typu południowo-zachodniego.

·         Cerkiew posiada wieżę wyrastającą z czterospadowego dachu, o konstrukcji kolumnowej, zakończoną krzyżem.

·         W XVIII wieku ufundowano pięciorzędowy ikonostas w tzw. bałkańskim stylu (bez południowych diakońskich wrót). Na złoconych królewskich wrotach znajduje się 6 medalionów; na odwrotnej stronie znajdują się przedstawienia św. Bazylego Wielkiego i Grzegorza z Nazjanzu. Nad nimi – ikona Matka Boża w typie Orantki, z Jezusem, flankowana postaciami  dwóch archaniołów. Ikonostas zawiera cenne ikony w XVIII wieku, m.in. Bogurodzicy z Dzieciątkiem, Chrystusa Pantokratora, Spotkania Pana z Symeonem. Ikonostas po odnowieniu posiada czerwono-niebiesko-złoty kolor.

·         Od 1815r. w cerkwi znajdują się 3 dzwony. Najstarszy pochodzi z 1406r. i bije tylko w jedna stronę.

·         Ściany wewnętrzne cerkwi (nawa i prezbiterium) pokryte są cenną polichromią, ukończoną w 1797 r. z fundacji Adama Čajki (wg. inskrypcji na południowej ścianie nawy). W programie ikonograficzny znajdują się m.in. sceny Nowego Testamentu (m.in. Ukrzyżowanie), Sąd Ostateczny, Ojcowie Kościoła, ewangeliści, postacie świętych i apostołów oraz sceny z życia Marii. Na ścianach znajdują się też przedstawienia koronację Matki Bożej, Pokrow Matki Bożej.

·         Chram cerkwi odbywa się w każdym roku w dniu 2 lutego, w święto Spotkania Pańskiego. Opiekun cerkwi podkreśla, że w Wielki Czwartek w cerkwi nie używa się dzwonów, ale koładki.

·         W cerkwi znajduje się cenna figura Matki Bożej z Dzieciątkiem (tzw. procesyjna), obie postacie zostały ozdobione przez mieszkańców wioski włosami. Figura była noszona przez mieszkańców wioski w procesjach wielkanocnych.

·         Cerkiew została odnowiona w latach 1965-1970 oraz w 1994r., obecnie znajduje się na tzw. Drevené chrámy v slovenskej časti Karpatského oblúka.