Karta miejscowości osadnictwa wołoskiego

Wisłok Wielki

Kategorie: lokacja na prawie wołoskim, Łemkowie

Nazewnictwo

W 1361 r. wzmiankowane loca deserta Wysloczkie, w 1435 osada Wysloczek, Wisloczek, w 1437 r. Wissloczegk, w 1461 r. Wisloka, w 1477 r. Vyslok, w 1595 r. Wielki Wisłok (SHGZS III: 226).

Ludność — skład etniczny

Język

Lokacja (data lokacji i prawo, na którym miejscowość została założona)

W 1361 r, Kazimierz Wielki nadał braciom z Węgier Piotrowi i Pawłowi pustkę zwaną Wysloczkie. Jako istniejąca osada w dobrach szlacheckich pojawiła się w źródłach w 1435 r. Być może informacja z 1438 r. o: proventus alias dan, może świadczyć o funkcjonowaniu na jej terenie prawa wołoskiego już w pierwszej połowie XV w. Wzmianka o wisłockim kniaziu pochodzi dopiero z 1561 r.: Iwan Filów syn kniazia wisłockiego (SHGZS III: 227).

Źródła do dziejów miejscowości

- Bańkosz R., Cerkwie szlaku ikon, Krosno 2010, s. 173-174.

- http://www.beskid-niski.pl/index.php?pos=/obiekty&ID=420 [odczyt: 30.12.2015].

Historia miejscowości

Dziedzictwo kulturowe (materialne i niematerialne)

1. Najstarsza wzmianka o popie pochodzi z 1530 r. (SHGZS III: 227).

2. Ewa Kocój:

1.      Cerkiew grekokatolicka pw. św. Onufrego, obecnie kościół rzymskokatolicki (od 1948r.). Cerkiew znajduje się w zachodniej części wsi, zwanej Wisłokiem Dolnym. Wybudowana w latach 1850-1853, w miejsce starszej cerkwi, której ruiny wraz z cmentarzyskiem znajdują się nieopodal. Konsekrowana w 1854r. Budowla drewniana, konstrukcja zrębowa, orientowana, szalowana pionowymi deskami, trójdzielna (prezbiterium, nawa, babiniec), prezbiterium zamknięte trójbocznie. Nad babińcem wieża o konstrukcji słupowo-ramowej z cebulastą kopułą. Zaliczana do tzw. północno-wschodnich cerkwi łemkowskich w wariancie wieżowym.

·         We wnętrzu cerkwi – polichromia ścienna z XIX w., wśród niej m.in. przedstawienia przekazania Eucharystii przez anioła św. Onufremu, Wniebowzięcia Bogurodzicy.

·         We wnętrzu cerkwi ikonostas z połowy XIX w., bez tzw. rzędu prazdników (ikon świątecznych). W cerkwi znajduje się drugi komplet tzw. ikon namiestnych, namalowanych w 1902r.

·         W wieży i na strychu cerkwi znajduje się małe muzeum sztuki cerkiewnej, założone przez ks. Krzysztofa Pichura, otwarte dzięki staraniom Stowarzyszenia Magurycz w 2003r. [Bańkosz 2010: 172-173].

·         Obok cerkwi znajduje się mały cmentarz, odnowiony w ostatnich latach przez Stowarzyszenie Magurycz.

·         Przed świątynia znajduje się dzwonnica wybudowana na przełomie XIX i XX wiek. Murowana, otynkowana, dwukondygnacyjna, pokryta dachem namiotowym z cebulastym hełmem. Dzwony z 1997r. poświęcone Janowi Pawłowi II.-Koniec: EK.

Organizacje, instytucje, związki wyznaniowe

Dokumentacja fotograficzna i filmowa

Ostatnia modyfikacja: Ewa Kocój, 30/12/2015 Wróć