Koumaria
Kategorie:
Arumuni, Wołosi, współczesna Grecja, XIX wiek, XX wiek
Nazewnictwo
gr. Κουμαριά; arum. Doljani
Ludność — skład etniczny
Język
Lokacja (data lokacji i prawo, na którym miejscowość została założona)
Źródła do dziejów miejscowości
M.S. Thompson – A.J.B. Wace, Οι Νομάδες των Βαλκανίων, s. 210; Α. Κουκούδης, Οι Βεργιάνοι Βλάχοι και οι Αρβανιτόβλάχοι της Κεντρικής Μακεδονίας, Θεσσαλονίκη 2001, s. 214-217.
Historia miejscowości
Na przełomie XIX i XX wieku wieś odrębna administracyjnie, z dużym
udziałem prywatnej własności ziemskiej, która należała do miejscowych Wołochów.
Ludność wołoska pojawiła się tam w drugiej połowie XIX wieku (około 1870 r.),
wykorzystując do budowy domostw i budynków gospodarczych materiały po
opuszczonej, położonej w pobliżu osadzie Doliani. Mieszkańcy pochodzili z Kato
Vermio i Xirolivado, Koumaria stanowiła rodzaj kolonii dla tych obu wsi
wołoskich. Jak pisał w 1887 roku Nikolaos Shinas, składała się z luźno
rozrzuconych domostw i nie miała stałej ludności. Należała do czyftliku,
administrowanego przez „jakiegoś żyda” i Turka zamieszkałego w Naoussie,
prawdopodobnie wspieranych finansowo przez Rumunię. Grecki podróżnik uważał, że
w zamyśle agentów rumuńskich Koumaria miała stać się ośrodkiem promieniującym
wpływami rumuńskimi na wszystkie osady wołoskie w Macedonii. Po wykupieniu
parceli, wieś została podzielona na działki budowlane, na których wzniesiono dwupiętrowe
domy. Przewidziano miejsce na niewielkie ogrody, wzniesiono cerkiew i budynek
szkolny. Ponieważ większa część mieszkańców zyskała prawa właścicielskie do
domostw i nieruchomości, osada uchodziła za silną gospodarczo. Miała być wzorem
do naśladowania pod względem praktyk ekonomicznych, była ukazywana w
propagandzie rumuńskiej jako przykład nowoczesnego myślenia o działalności
gospodarczej, przy jednoczesnym kultywowaniu tradycyjnych obyczajów. Starano
się wprowadzać nowoczesne metody nawożenia, wzorowane na praktyce
amerykańskiej, prowadzono akcje sadzenia drzew na niewykorzystywanych
działkach, położonych w górach. Każda rodzina dysponowała ziemią rolną o
wielkości około 7 akrów. We wsi dominowała jednak hodowla zwierząt, a większość
rodzin wołoskich zajmowała się pasterstwem i produkcją serów. Działalność
rolniczą, nie związaną bezpośrednio z tradycjami wołoskimi, pozostawiono
pracownikom najemnym, głównie muzułmanom sprowadzanym z rejonów Kozani oraz
Ptolemaidy. Wedle relacji Wace’a-Thompsona, tamtejsze rodziny posiadały
autorytet w rejonie Vermio i odgrywały ważną rolę w ramach społeczności wołoskiej.
Młodzież pochodząca z najbogatszych rodzin wyjeżdżała do szkół rumuńskich,
często pozostając w Rumunii i prowadząc stamtąd interesy na całych Bałkanach. W
grupie tej zdarzali się także naukowcy, pracujący w Rumunii. Osada uchodziła
również za ostoję działalności dla prorumuńskiego oddziału złożonego z
miejscowej ludności, działającego w 1907 roku. Jego członkowie często
stacjonowali w Koumarii, a wieś była często atakowana przez oddziały złożone z
greckiej ludności (1907-1908). Mnożyły się także zamachy na pojedyncze osoby,
zwłaszcza duchownych, nauczycieli i zarządców wsi, których działalność
identyfikowano z propagandą rumuńską. Po nastaniu greckiej władzy (1913) ludność
z osady była uznawana przez administrację za niechętną wobec Grecji. Mnożyły się
przypadki represji wobec mieszkańców za różne formy manifestowania przez nich
sympatii względem monarchii rumuńskiej. Władze generalnie sprzyjały także
decyzjom Wołochów o opuszczeniu Grecji. Zachęcano ich do pozbywania się majątku
i wyjazdów. Choć zdarzały się próby oporu ze strony tych, którzy chcieli
pozostać we wsi, pod koniec okresu międzywojennego obserwowano proces stapiania
się miejscowych rodzin wołoskich z greckimi osadnikami. Pojawiły się mieszane
małżeństwa.
Dziedzictwo kulturowe (materialne i niematerialne)
Organizacje, instytucje, związki wyznaniowe
Dokumentacja fotograficzna i filmowa