Karta miejscowości osadnictwa wołoskiego

Perikleia (Periklia)


Kategorie: Arumuni, Meglenorumuni, miejscowość istniejąca, współczesna Grecja, XIX wiek, XX wiek

Nazewnictwo


gr.  Περίκλεια, do 1925 r. Berislav (gr. Μπερίσλαφ), arum. Birislắv

Ludność — skład etniczny


Język


Lokacja (data lokacji i prawo, na którym miejscowość została założona)


Źródła do dziejów miejscowości


A.I. Κουκούδης, Οι Ολύμπιοι Βλάχοι και τα Βλαχομογλενά, Θεσσαλονίκη 2001, s. 260-265.

Historia miejscowości


Osada o charakterze rolniczym z elementami gospodarki hodowlanej. W drugiej połowie XIX w. stanowiła ona część czyftliku zarządzanego przez Wołochów-muzułmanów z pobliskiego Notia. Jej sytuacja była podobna po pozostałych osad w regionu Moglena. Dominowała uprawa owoców i zboża z dużym udziałem hodowli jedwabników. Hodowla zwierząt odgrywała znacznie mniejszą rolę. W osadzie znajdowała się cerkwie poświęcona Św. Paraskewie przy której działała grecka szkoła powszechna, wspierana przez klasztor Michała Archanioła z Arhangelo. Cerkiew została wybudowana w 1850 r., o czym zaświadcza inskrypcja umieszczona w jej części południowej. Miała się tam znajdować także ikona św. Paraskewy, którą wywieziono z Notii po zbiorowej konwersji tamtejszych Wołochów na islam.

Pod koniec lat 90. XIX sytuacja we wsi została zdominowana przez działalność probułgarskich komitów pod dowództwem Duszy Hristou. Rozwijała się propaganda na rzecz przynależności osady do egzarchatu. W 1898 r. uruchomiono szkołę rumuńską powszechną, która działała przez dwa lata. Jak informował konsulat grecki w Salonikach, w 1900 r. 60 rodzin z Perikleia zadeklarowało przynależność do patriarchatu, a w miejsce rumuńskiego nauczyciela pojawił się nauczyciel grecki. Szkoła rumuńska wznowiła ponoć swoją działalność w roku szkolnym 1903/1904. Do wsi dotarło także dwóch greckich księży, a konsulat utrzymywał tam swojego przedstawiciela. Wedle informacji zebranych przez metropolitę Mogleny Ioannikiosa w 1904 r. wszyscy mieszkańcy wioski opowiadali się za patriarchatem. Ludność grecka i grekomańska wnioskowała u władz osmańskich w Salonikach, aby podjęły zdecydowane kroki w celu ukrócenia działalności czet bułgarskich. W tej sprawie delegacja wsi udała się do Salonik.  

W latach 1909-1910 język rumuński powrócił do szkoły i zaistniał w liturgii cerkiewnej. Szkoła rumuńska została zamknięta w 1912 r., w tym samym czasie przywrócono język grecki w cerkwi. W 1913 r. we wsi miały mieszkać tylko dwie rodziny prezentujące stanowisko prorumuńskie. Budynek szkolny przeszedł w ręce grekomanów a liturgia odbywała się naprzemiennie w obu językach. W 1914 r. we wsi działały dwie szkoły, mieszkało tam 343 osób. Podczas I wojny światowej osada opustoszała. Mieszkańcy pouciekali, część zaciągnęła się do wojska greckiego. W okolicach osady prowadzono zacięte walki. Zabudowania wiejskie były rozbierane przez wojsko w celu pozyskania drewna, wykorzystywanego do celów militarnych. W 1921 r. odnotowano funkcjonowanie niewielkiej wspólnoty rumuńskiej, która prowadziła szkołę. W kolejnych latach wyemigrowała ona do Rumunii, w 1926 r. ze wsi wyjechało sześć do ośmiu rodzin. W tym samym czasie w osadzie pojawiły się 3-4 rodziny uchodźców greckich, pochodzących z Pontu, które jednak opuściły ją po kilku latach. Przed 1940 r. wieś zamieszkiwało 50 do 60 rodzin vlahomeglenickich. Osada został spalona przez oddziały bułgarskie w styczniu 1944 r. Opustoszała podczas wojny domowej (1946-1949), mieszkańcy przeważnie chronili się w Archangelo, część udała się za granicę.

Dziedzictwo kulturowe (materialne i niematerialne)


Organizacje, instytucje, związki wyznaniowe


Dokumentacja fotograficzna i filmowa