Karta miejscowości osadnictwa wołoskiego

Hłomcza


Kategorie: lokacja na prawie wołoskim

Nazewnictwo


W 1402 r. występuje jako Brud Chlumcense, w 1429 Hlumcza, w 1444 r. Lunicza, w 1500 Hlomyecz (SHGZS I: 148).

Ewa Kocój: Hłomcza, Hlomcza, Chłomiec, Świerczewo (1977-1983)

Ludność — skład etniczny



Język


Lokacja (data lokacji i prawo, na którym miejscowość została założona)


Początkowo, do 1468 r. ta należąca do króla osada rządziła się prawem ruskim, później relokowano ją na prawo niemieckie (SHGZS I: 148-149). Na początku XVI w. we wsi pojawiła się niewielka grupa pasterzy wołoskich, skoro w 1510 r. pobór uiszczono od 5 łanów, 2 łanów pustych, ubogiego popa oraz 100 owiec (AGAD, ASK, I, 20: 157). Płacenie podatku od owiec jest fundamentalną cechą prawa wołoskiego (Jawor, 2000: 79).

Źródła do dziejów miejscowości


- AGAD, ASK, I, 20: 157.

- R. Bańkosz, Cerkwie Szlaku Ikon, Krosno 2010, s. 128-130.

- Zarządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 8 marca 1977 r. w sprawie zmiany nazw niektórych miejscowości w województwie krośnieńskim (M.P. z 1977 r. Nr 6, poz. 44)

- Kwartalnik Historii Kultury Materialnej: tom 2, Część 4,  1954 (Chłomiec, Hlomcza, Hlumcza) [dokumenty z lustracji w 1565].

- Zarządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 9 marca 1983 r. w sprawie ustalenia i zmiany nazw miejscowości w niektórych województwach (M.P. z 1983 r. Nr 10, poz. 57)



Historia miejscowości


Dziedzictwo kulturowe (materialne i niematerialne)


1. Pop w tej osadzie notowany od 1439 r. (SHGZS I: 149).

2. Ewa Kocój:

1.      Cerkiew parafialna pw. Soboru Przenajświętszej Bogurodzicy i proroka Eliasza (od 1990r.) – wybudowana w 1859r. jako cerkiew grekokatolicka, na miejscu starszej świątyni.

·         Cerkiew trójdzielna, orientowana, konstrukcja zrębowa, szalowana deskami w pionie. Przednawie posiada dwa dodatkowe pomieszczenia umieszczone po bokach. Zakrystia – od strony północnej. Nad nawą znajduje się sześcioboczna wieżyczka, zwieńczona krzyżem. Nad nawą i prezbiterium – baniaste pseudolatarnie, obite blachą.

·         We wnętrzu cerkwi znajduje się ikonostas wykonany w stylu późnego baroku, w typie halickim, z ikonami z różnych wieków, m.in. ikony namiestne św. Mikołaja, Świętej Rodziny, Wprowadzenie Bogurodzicy do Świątyni, Chrystus nauczający w Świątyni, Rzeź Niewiniątek i rzadkiego tematu Pogrzebu św. Mikołaja. Carskie wrota prezentują medaliony 4 ewangelistów. Na wrotach diakońskich – wizerunki kapłanów Aarona i Melchizedeka. Ściany i stropy wewnątrz cerkwi pokryte są polichromią figuralna i motywami roślinnymi. W prezbiterium znajduje się ołtarz z wizerunkiem Ofiary Abrahama, zwieńczony baldachimem.

·         Świątynia została przekazana katolikom po II wojnie światowej i była przez nich użytkowana do 1960r. W roku 1960 przekazana prawosławnym w wiosce. 1991r. oddana społeczności greko-katolickiej, obecnie należy do Archidiecezji Przemysko-Warszawskiej Kościoła Grekokatolickiego w Polsce.

·         Obok cerkwi znajduje się murowana dzwonnica wybudowana w 1859r. W dzwonnicy najstarszy dzwon datowany jest na rok 1668, pozostałe 2 pochodzą z XIX wieku.

·         Wokół cerkwi znajduje się cmentarz parafialny z zachowanymi nagrobkami mieszkańców wioski (koniec: EK).

Organizacje, instytucje, związki wyznaniowe


Dokumentacja fotograficzna i filmowa