Karta miejscowości osadnictwa wołoskiego

Tarnawa Dolna


Kategorie: osady z elementami prawa wołoskiego, pasterstwo, Wołosi, współczesna Polska

Nazewnictwo


Tarnawa Dolna

Ludność — skład etniczny


Polacy, Wołosi

Język


polski

Lokacja (data lokacji i prawo, na którym miejscowość została założona)


Migracje wołoskie koczownicze pojawiają się w okolicy w XIV i XV wieku, od XVI wieku pasterze zaczynają się osiedlać  w Beskidzie Zachodnim na wskutek tego, że kończą się wschodnie tereny wypasowe, w górach ograniczane są swobody pasterskie. Pod koniec XVI wieku ludność wołoska na Węgrzech obciążona zostaje dużymi podatkami, co powoduje jej masowy odpływ na tereny pasterskie Beskidu zachodniego, do dóbr rodu Komorowskich (Grzybek 1964: 118). Jednocześnie kurczyły się tereny pasterskie w okolicach państwa żywieckiego, wzrósł naturalny przyrost ludności i stad, stopniowo ograniczano tu swobodę pasterzy i nasilał się poddańczy system podatków, co spowodowało że osadnictwo wołoskie przenosi się na tereny państwa suskiego. Akcja osadnicza obejmuje niezagospodarowane dotąd łany leśne osad założonych uprzednio na prawie niemieckim, które dotąd nie w pełni się rozwinęły (Grzybek 1964: 118-119).

Źródła do dziejów miejscowości


- Śladami Komorowskich po Suchej Beskidzkiej (2), muzeum.sucha-beskidzka.pl/_.../02_ŚLADAMI%20KOMOROWSKICH%20PO%20S... [odczyt: 11.01.2017].

- Grzybek J., Dzieje państwa suskiego pod Babią Górą od XV do połowy XVI wieku, Kraków 1964, niepublikowana praca doktorska, Instytut Historii UJ, Archiwum UJ


Historia miejscowości




W XVII wieku nie był to przysiółek Suchej Beskidzkiej, ale osobna osada wołoska, posiadająca odmienną od Suchej strukturę samorządową. Według metryki krzeszowskiej i źródeł z suskiej parafii, na jej czele osady stał wojewoda wołoski. Osadnictwo wołoskie pojawiło się to jako alternatywa dla słabnącego osadnictwa na prawie niemieckim. przez pewien czas obie formy osadnicze współistniały obok siebie, ale po osiedleniu się w Suchej znanego rodu szlacheckiego z Komorowa z Ziemi Bełzkiej (obecnie pogranicze Polski i Ukrainy) - Komorowskich (w XV wieku zarządzających terenami Liptowa, Spisza i Orawy, zasiadających na na Zamku Orawskim), specjalną protekcją cieszyło się osadnictwo na prawie wołoskim. Osadnictwo na tych terenach jest rozproszone i jednodworczne, dające początek przysiółkom, osiedlom, przyszłym wsiom. Na początku wieku ludność ta płaci jeszcze podatek od owiec, ale już w latach 20-tych XVI wieku - od łanów i pól, co może świadczyć o ich osiedleniu, przechodzeniu na rolnictwo i zależności od władz regionu. W czasach Komorowskich wajdowie (wojewodowie) wołoscy byli funkcjonariuszami dworu.

Pod koniec XVI wieku ludność wołoska odchodzi coraz bardziej od pasterstwa z braku rozległych terenów wypasowych, zaczyna zajmować się rzemiosłem, staje się też ludnością folwarczno-pańszczyźnianą.


Dziedzictwo kulturowe (materialne i niematerialne)


Organizacje, instytucje, związki wyznaniowe


Dokumentacja fotograficzna i filmowa