Karta miejscowości osadnictwa wołoskiego

Hrabová Roztoka


Kategorie: Karpaty, Wołosi, współczesna Słowacja, Łemkowie

Nazewnictwo


słow. Hrabová Roztoka

węg. Kisgereblyés

węg. Hrabovarosztoka

1568 - Hrabowa Rostoka

1600 - Hrabo Roztoka,

1773 - Hrabowa Rostoka

Ludność — skład etniczny


Rusini, Ukraińcy, Słowacy

W 1914 roku wioskę zamieszkiwało 148 osób,  w tym 148 Ukraińców przynależących do kościoła greko-katolickiego.

W 2001 roku wioskę zamieszkiwała" 45 Rusinów, 10 Ukraińców oraz 40 innych (Słowacy, Romowie), w tym 86 osób prawosławnych, 9 greko-katolików

Język


słowacki, rusiński, ukraiński

Lokacja (data lokacji i prawo, na którym miejscowość została założona)


Rozbieżne daty co do pierwszego wzmiankowania  miejscowości w źródłach - część badaczy uznaje, że było to w 1568 roku (takie dane także w internecie), część - w 1622 roku, kiedy to wspomina się o osadzie o tej nazwie istniejącej w dobrach rodziny Drughetów z Hummennego.

Źródła do dziejów miejscowości


- Settlemens of East Slovakia, http://www.iabsi.com/gen/public/settlements/SL_Hrabova_Roztoka.htm [odczyt: 12.01.2017].

- ciekawy film o Hrabowej Roztoce i kościele:Hrabová Roztoka + Drevený kostolík N.K.P okres: Snina,

https://www.youtube.com/watch?v=ivDLCgWXrug [odczyt: 12.01.2017].

- Józef Białynia Chołodecki, Sanockie w r. 1846 (wspomnienia w sześćdziesiątą rocznicę wypadków, Lwów 1906, s. 3-19.

- Lucjan Russjan, Bułharyn Jerzy, [w:] Polski Slownik Biograficzny, T. 3: Brożek Jan – Chwalczewski Franciszek, PAU – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, Kraków 1937, s. 131–132, reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich,  Kraków 1898.

Historia miejscowości


Miejscowość położona w kraju preszowskim, w okolicach Sniny. Powstanie przypada prawd. na przełom wieku XVII (położona w dobrach majątku Drughetów).

W 1694 roku osada została opuszczona i wyludniona. Mieszkańcy powrócili do wioski w I połowie XVIII wieku, fundując tu cerkiew. Od 1733 roku miejscowość dzierżawiona była przez  generała Jerzego Skenderberga Bułharyna herbu Bułat, ziemianina, pochodzącego z odłamów rodziny albańskiej osiadłej w Polsce.

Dziedzictwo kulturowe (materialne i niematerialne)


1. Drewniana cerkiew św. Bazylego Wielkiego, wybudowana w II poł. XVIII wieku, prawdopodobnie około 1750 roku.

Świątynia zrębowa, wzniesiona na planie prostokąta, trójczęściowa, zaliczana do typu łemkowskiego (prezbiterium czteroboczne, zamknięte; nawa; babiniec). Dach jednokalenicowy, wysoki, kryty gontem, z wieżą kopulastą nad babińcem (z trzema zawieszonymi  w niej dzwonami, w tym jednym z roku 1794) i drugą małą wieżyczką nad prezbiterium, zakończonymi metalowymi krzyżami. Świątynia obłożona jest ze wszystkich stron deskami.

Wystrój wnętrza pochodzi z I połowy XVIII wieku.

Ikonostas z końca XVIII wieku, polichromowany, z dominującą kolorystyką czerwieni, błękitu i złota, bogato rzeźbiony. Posiada 5 rzędów z ikonami z XVIII wieku, m.in. Chrystusa Pantokratora, Bogurodzicy Hodegetrii, św. Mikołaja, św. Bazylego Wielkiego. W części ołtarzowej zabytkowy prestoł z kiwotem oraz ikoną Ukrzyżowania, datowaną na XVIII wiek.

Organizacje, instytucje, związki wyznaniowe


Dokumentacja fotograficzna i filmowa