Karta miejscowości osadnictwa wołoskiego

Jachówka


Kategorie: miejscowość istniejąca, osady z elementami prawa wołoskiego, współczesna Polska, XVI wiek

Nazewnictwo


Oprócz współczesnej nazwy osady, w rejestrze z 1581 r. podano formę Jackówka (ŻD XIV, 47).

Ludność — skład etniczny


Język


Lokacja (data lokacji i prawo, na którym miejscowość została założona)


Ta położona w starostwie lanckorońskim osada królewska w źródłach notowana jest począwszy od 1432 r. Wspomniano wówczas sołtysa Jakuba i kmieci płacących czynsze (SHGWK II, 193), co stanowi ważną przesłankę wskazującą na jej lokację na prawie niemieckim (czynszowym) i pierwotnie rolniczy profil produkcji. Zapewne w pierwszej połowie XVI w. na teren wsi przybyli, tak jak w przypadku wielu innych miejscowości położonych na obu stokach Beskidów, wołoscy pasterze. Nastąpiło to przed 1564 r., skoro w pochodzącej z tego czasu lustracji odnotowano zamieszkujących tam 12 kmieci - rolników, dysponujących gospodarstwami o rożnej powierzchni. Z tej racji opłacali oni czynsze, wykupywali robocizny, uiszczali opłaty zwane rugowe, gajowe, gontowe, obiedne. Ponadto składali daniny w owsie, kurach i jajkach. W Jachówce zamieszkiwało także 8 zarębników oraz komornicy. Sołtys dysponował młynem i karczmą lecz nie miał na to przywileju. Co charakterystyczne, kmiecie na jego rzecz: robią na szołtystwo każdy dzień. W tym miejscu należy zaznaczyć, że odrabianie pańszczyzn na rzecz sołtysów było obyczajem rozpowszechnionym we wsiach prawa wołoskiego. O istnieniu we wsi hodowli świadczy informacja o uiszczaniu w pieniądzu opłaty zwanej paszne od stada liczącego 60 kóz (LWK I, 205-206). Jak się wydaje stara ludność Jachówki była stale z tej osady wypierana. W rejestrze z 1581 r. nie wspomniano już bowiem kmieci a tylko komorników, rzemieślnika, dudarza, 1/2 łanu sołtysiego i 12 zarębników (ŻD XIV, 47).

Źródła do dziejów miejscowości


Historia miejscowości


Dziedzictwo kulturowe (materialne i niematerialne)


Organizacje, instytucje, związki wyznaniowe


Dokumentacja fotograficzna i filmowa