Cieszyn
Kategorie:
miejscowość istniejąca, pasterstwo, Wołosi, współczesna Polska, współczesne Czechy, XVI wiek, XVII wiek, XVIII wiek
Nazewnictwo
Ludność — skład etniczny
Język
Lokacja (data lokacji i prawo, na którym miejscowość została założona)
Źródła do dziejów miejscowości
Historia miejscowości
Wołosi w Cieszynie pojawili się zapewne w końcu XV w., skoro z 1494 r. pojawiła sie tam osoba używająca antroponimu Valach, zaś w latach 20. i 30. XV w. liczba takich nazw osobowych wzrosła (Macurek 1959, 46; Panic 2011, 195). Już w pierwszej połowie XVI w. wiejscy rzemieślnicy wołoscy traktowani byli przez mieszkańcow miast jako poważna konkurencja. Z tej przyczyny Cieszynianie starali się tę działalność ograniczyć uzyskując od książąt odpowiednie dokumenty. W 1547 r. szewcy z Cieszyna otrzymali zatwierdzony przez księcia Wacława statut, w ktorym zakazano Wołochom skupiania skór bydlęcych, ich wyprawwiani i handlu nimi. (Popiołek 1939, 31; Szczotka, 1949, 375). W 1559 r. podobne ograniczenia spadły na osoby handlujące suknem wołoskim (Macurek, 1959, 47; Al Saheb, 2010, 71-78).
Dziedzictwo kulturowe (materialne i niematerialne)
W pochodzącym z 1755 r. urbarzu cieszyńskim autorstwa Franciszka Heymanna znalazł się fragment dotyczący pochodzenia Wołochów. Nie ma pewności w jakim stopniu zawarte w nim informacje odzwierciedlają zaczerpnięte z lektury poglądy autora tego dokumentu, a w jakim są odbiciem przekonań panujących wśród mieszkańców górskich wsi w Ksiestwie Cieszyńskim. Faktem pozostaje, że Heymann (jako urzędnik podatkowy) góry i górali znał i darzył wyraźną sympatią. Według jego relacji Wołosi wywodzili się z Italii, zaś w okolice Cieszyna dotarli z kolonii rzymskich w Siedmiogrodzie. Argumentami wspierającymi to stwierdzenie były pewne cechy charakteru górali (męstwo, skłonność do wojaczki) oraz słownictwo, w ktorym znalazł wiele słów pochodzenia łacinskiego. Znacznie bardziej wiarygodny jest opis sposobu prowadzenia pasterstwa, pobierania z tego tytułu podatków, czy sezonowych zgromadzeń tej ludności (Davidek, 1940, 144; Poloczkowa, 1992, 83-89).
Organizacje, instytucje, związki wyznaniowe
Dokumentacja fotograficzna i filmowa