Orawka

Orawka pod Kuligiem, Orawka pod Kulichom

Also Orawka = Orawka Niżnia

Niznya Orawka

Oravka sub Kulizek

Kulich

Oravka sub Spytkovskym

Oravka

W XVI wieku - Wałasi, Polacy

[GJ] W 1585 r. przełożony zamku orawskiego Jan Abaffy wystawił dla sołtysa (w  źródle zwanego sędzią - iudex) Jerzego Wilgi oraz 9 osadników wołoskich przywilej. Na jego mocy, w zamian za trudy poniesione przy lokacji nowej osady zwanej Orawką, uzyskali oni 16 lat zwolnienia od uiszczania wszelkich czynszów, danin i innych powinności. Po upływie tego okresu będą je świadczyć w identyczny sposób jak inni Wołosi zamieszkali w komitacie. Sołtys (sędzia) mógł na obszarze dziedzicznego sołectwa lokować jednego kmiecia i dwóch zagrodników, zbudować młyn o jednym kole, zaopatrzony w piłę tracką. Z tej przyczyny miał od owej piły uiszczać dziesięcinę (Semkowicz 1932, 16-17; Szczotka 1949, 372).[GJ]  

- nazwa Orawka pojawia się po raz pierwszy w 1575 roku przy opisie granic Jabłonki, na obszarze zwanym Górną Orawą. Należała do majątku Zamku Orawskiego, jednak nie płaciła żadnego czynszu. Sytuacja ta utrzymywała się do 1599 roku. W latach 1588-1614 na obszarze należącym do Orawki wspominnay jest przysiółek Studzienki. Do końca I wojny światowej Orawa znajdowała się we władaniu Krony Węgierskiej. przez Orawę przebiegał ważny trakt łączący Polskę z Węgrami. Akcje osadniczą rozpoczęli Thurzonowie (Franciszek, potem jego syn Jerzy, od 1556 roku panowie żupy orawskiej - komitatu, którego siedziba była na Zamku Orawskim.Akcja osadnictwa składała się przede wszystkim z elementu polskiego sprowadzanego z dóbr żywieckich, oświęcimskich, zebrzydowskich i ze starostwa nowotarskiego.

- 1585 - powstanie osady, znajduje się w rejestrze podatkowym Zamku Orawskiego. Wystawienie przywileju lokacyjnego dla Orawki, który miał otrzymać sołtys Jerzy Wilga wraz z dziewięcioma osadnikami

- 1598 - osada wałaska w Orawce liczy 15 domów.

- 1604-1606 - powstanie Stefana Bocskaya i najazd jhajduków Mikołaja Komorowskiego na Orawę, zniszczenie osady. Wieś organizuje się ponownie. Dużą rolę w zakładaniu nowej wsi odegrał Kasper Kulig, stąd też używano też nazwy ,,Orawka pod Kuligiem". Nazwiska pierwszych osadników Orawki: Kocur, Kulig, Surówka, Wrona, Gąsior, Kowal, Knap, Bredoń.

- 1613 - Jerzy Thurzo ustala dla osady opłaty i daniny i zatwierdza sołtysa - Kaspra Kuliga. Ustala prawa i obowiązki dla 8 osadników wałaskich i granice osady.

- podstawą gospodarki było początkowo pasterstwo i hodowla bydła, w późniejszym czasie - rolnictwo. W zamian za dziedziczne użytkowanie ziemi, osadnicy płacili czynsz pieniężny i daniny. Obowiązywała też robocizna i pomoc zbrojna na wezwanie Zamku.

- 1624-1626 - w Orawce działa 2 sołtysów: Kasper Kulig i Mikołaj Spytkowski. Na 8 rolach osiedliło się 20 gospodarzy.

- osadnicy byli prawdopodobnie wyznania katolickiego, ale silna była wśród nich akcja wprowadzenia protestantyzmu.

- W 1652 roku w Orawce osiedla się ks. Jan Szczechowicz, kapłan z podhalańskiego Ratułowa. Już wcześniej, prawdopodobnie około 1650 roku, rozpoczął budowę pierwszej na Górnej Orawie parafii katolickiej, która objęła zasięgiem 12 wsi.

1.1650 - od tego roku rozpoczyna się budowa kościoła w Orawce p.w. Św. Jana Chrzciciela in desertum (na puszczy), z inicjatywy ks. Sczechowicza. 1651 rok - poświęcenie przenośnego ołtarza i erekcja parafii. Budowa świątyni została ukończona w 1659 r. Do czasów współczesnych ze świątyni Sczechowicza przetrwała prostokątna nawa i trójboczne prezbiterium. W I połowie XVIII wieku do kościoła dobudowano murowana kaplicę Matki Bożej Bolesnej (napis fundacyjny z roku 1728 we wnętrzu kaplicy).

Kościół otoczony jest murem, w południowej stronie znajduje się mały cmentarz z grobami proboszczów Orawki.

Kościół pokryty jest polichromią wewnętrzną (tempera na drewnie) wykonaną w roku 1657-1659. Przedstawia sceny z życia św. Jana Chrzciciela1.

W kościele znajdują się cenne obrazy, figury (Chrystusa Frasobliwego z XV wieku, udekorowane włosami) oraz niezwykle cenne zasłony ołtarzowe wielkopostne z XVII wieku.

2. Na placu przykościelnym znajduje się krzyż z kamienia, wykonany w 1857 r. i figura z wyobrażeniem Matki Bożej Niepokalanej z Dzieciątkiem z roku 1758. Po obu stronach kolumny znajdują się figury świętych - Floriana i Donata. Przednią ścianę ozdabia płaskorzeźba  św. Marii Magdaleny, tylną - św. Rozalii.

                                                                                                           .