Karta miejscowości osadnictwa wołoskiego

Zepleshauasa mons


Kategorie: osadnictwo górskie, osady z elementami prawa wołoskiego, pasterstwo, tereny wypasowe, Wołosi, współczesna Rumunia, XIV wiek

Nazewnictwo


Zepleshauasa mons

Miejcowość niewątpliwie świadczy o wołoskim pochodzeniu nazwy (-havasa), lokalizowana obok terazniejszej wsi Suplai w Rumunii. Nazwa jest niewątpliwie pochodzenia węgierskiego, dziś brzmiałaby Széplőshavasa (széplő - plamy; havasa - poręba, niemieckie Hau, czyli plamista poręba, teren, na który drzewa rzucają cienie). 

Ludność — skład etniczny


Wołosi. Ale imię wojewody Sasa może też sugerować jego niemieckie (saskie) pochodzenie. 

Język



Lokacja (data lokacji i prawo, na którym miejscowość została założona)


Miejscowość Zepleshauasa, napewne związana z Wołochami, jak widać z węgiersko-języcznej wersji jej nazwy. Teren został zagospodarowany przez pewnie Wołoskich pasterze, wspomina się przy opisaniu w konfirmacji królewskiej z 11 sierpnia 1378 r. granic wołoskich posiadłości zlokalizowanych teraz częściowo w Rumunii i Ukrainie: "possessionum Kuhnya vocate et ad eam pertinencium, item Bochkoy, Feyreghaz, Tharaz et Botafalva vocatarum in Comitatu Maramorosiensi existecium" osóbami "Balk, Drag Iohannes fily condam Saaz woyvode". O tej górze wiemy, że jedna z granic "ascendit supra ad montem Zepleshauasa", co na południu od górskiego paśma, rozgraniczającego Ieud i Suplai (Mihályi, 1900: 66) Documenta przywołują dokument wcześniejszy, z 4 września 1373, ale znany tylko z transumptu królowej Marii z 1384 r., przechowywanego w archiwum rodziny Mares w miejscowości Konyha, w którym konwent św. Krzyża w Leles potwierdza królowi Węgier, Polski, Dalmacji itd. Ludwikowi, że synowie jego zmarłego dworzanina wojewody Saaza (w wersji Fejéra: filii quondam Szász Wayuode, aule nostre familiaris, magistri) Balk, Drag et Johannes objęli posiadłość Kuhnya, Bochkoy, Feyreghaz, Tharaz et Boztafalva . W metacji pojawia się mons Zepleshauasa. 

Źródła do dziejów miejscowości


Mihályi, 1900: 66; Documenta historiam Valachorum in Hungaria illustrantia, nr 204 p. 249. Uwaga. Przywołuje się tam wydanie Fejéra, IX/4, Budae 1854, nr CCCVI, s. 528-529, ale w nim nie ma metacji i wskazanych w Documenta nazw z nią związanych. Może Fejér, a raczej Cornides, na którego wydawca się powołuje, znali inną wersję tego dokumentu? 

Historia miejscowości



Dziedzictwo kulturowe (materialne i niematerialne)



Organizacje, instytucje, związki wyznaniowe



Dokumentacja fotograficzna i filmowa