Sarni (Sarny)
Kategorie:
lokacja na prawie wołoskim, miejscowość istniejąca, współczesna Ukraina, XV wiek
Nazewnictwo
Ludność — skład etniczny
Język
Lokacja (data lokacji i prawo, na którym miejscowość została założona)
Ta położona w ziemi przemyskiej, na jej styku z województwem bełskim i ziemią lwowską królewska osada wzmiankowana jest w źródłach począwszy od 1448 r. Została ona objęta kolonizacją wołoską już w XV w., skoro w 1497 r. wzmiankowany jest pochodzący z tej wsi kniaź Iwanko (AGZ XVII, 2928). Na początku XVI w. stan zagospodarowania wsi nie był wystarczający, skoro w 1515 r. uiszczono podatek od 8 łanów osiadłych, 7 łanów pustych i popa (ŹD XVIII/1, 134). Być może z tej przyczyny w 1524 r. król Zygmunt Sttary nadał (w rzeczywistyości sprzedał za 40 grzywien) sołectwo w Sarnach pochodzącemu z tej miejscowości Iwankowi Lucziczowi. W jego skład miały wchodzić: pół łanu ziemi i dodatkowe obszary, 2 sadzawki, barcie, prawo do łowów na grubego zwierza pod warunkiem oddania połowy zdobyczy staroście, 1/6 z czynszów chłopskich i danin w wieprzach, prawo do osadzania kmieci na obszarach które będą wykarczowane. Ci kmiecie mieli płacić czynsze oraz wykonywać jeden dzień pańszczyzny w tygodniu na rzecz starosty. W zamian w czasie wyprawy wojennej sołtys miał służyć przy boku króla lub dzierżawcy wsi na dobrym koniu, z łukiem i strzałami (AGAD. MK 36, 550-552).Omówiony przywilej nie jest typowy dla prawa wołoskiego, brak w nim choćby robocizn na rzecz kniazia czy danin w owcach. Równiez pańszczyzna na rzecz właściciela była temu obyczajowi prawnemu obca. Stąd wniosek, że w 1524 r. nastąpiła we wsi likwidacja obyczaju wołoskiego, albo ograniczono jego stosowanie tylko do części osady, nieobjętej nadaniem królewskim. Również w 1565 r. w lutracji przy opisie wsi nie znajdujemy cech typowych dlla prawa wołoskiego, występują natomiast elementy prawa niemieckiego i ruskiego (LWR II, 50-51).
Źródła do dziejów miejscowości
Historia miejscowości
Dziedzictwo kulturowe (materialne i niematerialne)
Pop w Sarnach wzmiankowany od 1510 r. (Budzyński, 1990. 149).
Organizacje, instytucje, związki wyznaniowe
Dokumentacja fotograficzna i filmowa