Karta miejscowości osadnictwa wołoskiego

Verchne Gusine (Husne Wyżne)


Kategorie: lokacja na prawie wołoskim, miejscowość istniejąca, osadnictwo górskie, współczesna Ukraina, XVI wiek

Nazewnictwo


W najstarszych zapisach z lat 50. XVI w. występuje jako Usthne (AGAD, MK 91, 258) lub Uszne, od 1589 r. pojawiła sie forma Husne (Niżne i Wyżne) - Makarski, 1999, 98).

Ludność — skład etniczny


Język


Lokacja (data lokacji i prawo, na którym miejscowość została założona)


Osada w starostwie samborskim, lokowana na mocy przywileju królowej Bony, zatwierdzonego przez Zygmunta Augusta w 1554 r., wydanego dla braci Iwaszka i Wasyla Telepianów. Uzyskali oni prawo przywoływania (vocatio) osadników i udzielania im wolnizny, określenia wysokości czynszów, danin i innych powinności zgodnie z obyczajem wołoskim. W zamian za poniesione trudy bracia kupili w tej wsi za 100 florenów dziedziczne sołectwo zwane kniaziostwem. W jego sklad miały wchodzić 3 dworzyszcza, prawo do budowy młyna i karczmy, 1/3 część danin królewskich. W zamian bracia mieli płacić co roku stacje w wysokości 2 florenów. Kmiecie mieli po upływie wolnizny świadczyć na rzecz sołtysów 3 dni pańszczyzny oraz składać daniny według obyczaju wołoskiego. Sołtysi w czasie wyprawy wojennej powinni slużyć na zamku samborskim, obyczajem innych soltysów wołoskich (AGAD, MK 91, 258-260). W 1565 r. w osadzie zamieszkiwało 25 kmieci osiadłych na 12 1/4 łanach lub dworzyszczach. Z każdego dworzyszcza płacili czynsz i zamienione na pieniądze daniny oraz pokłony uiszczane dwa razy w roku na zbory (Jawor, 1997, 179-186). Opłaty związane ze zborem uiszczał także sołtys i pop (LWR II, 87).

Źródła do dziejów miejscowości


Historia miejscowości


Dziedzictwo kulturowe (materialne i niematerialne)


W 1554 r. królowa Bona uposażyła popostwo w Husnem (Wyżnym), nadając popowi Łukaszowi jedno dworzyszcze (NBL, 2837/III, 93).

Organizacje, instytucje, związki wyznaniowe


Dokumentacja fotograficzna i filmowa